Πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε παίξει λεκτικά με τα ομώνυμα; “Σήκω να φας σύκο!”, “πιάνω το πιάνο!” και άλλα τέτοια ωραία. Αλλού όμικρον, αλλού ωμέγα και γίνεται η διαφορά. Και το μπέρδεμα επίσης. Μπορεί η ορθογραφία στα ομώνυμα και τα παρώνυμα να γίνει παιχνίδι; Μπορεί!
Ας διευκρινίσουμε ποια είναι τα ομώνυμα και ποια τα παρώνυμα:
Οι λέξεις που ακούγονται και προφέρονται το ίδιο, αλλά γράφονται με διαφορετική ορθογραφία και έχουν διαφορετική σημασία είναι τα ομώνυμα.
Οι λέξεις που έχουν παρόμοια προφορά, διαφορετική σημασία και τονίζονται σε διαφορετική συλλαβή είναι τα παρώνυμα.
Στα ομώνυμα και στα παρώνυμα βρίσκονται οι λέξεις που γράφονται πότε με –ο- και πότε με –ω-.
Παρακάτω θα δείτε μια ενδεικτική άσκηση για το πώς μπορούμε να τα ξεχωρίζουμε, μικροί- μεγάλοι!
Τα υλικά που χρειαζόμαστε:
Ένα ταψάκι
Φακές ή ρύζι ή άμμο
Πολύχρωμες κάρτες
Ξυλάκια παγωτού
Κόλλα
Μαρκαδόρους
Ένα τσιμπιδάκι
Λεξικό
Τι κάνουμε:
- Σε μια π.χ. κίτρινη κάρτα, γράφουμε με το μαύρο μαρκαδόρο και με μεγάλα γράμματα το γράμμα –ο-.
- Σε μια π.χ. πράσινη κάρτα γράφουμε με το μαύρο μαρκαδόρο και με μεγάλα γράμματα το γράμμα –ω-.
- Κολλάμε τις κάρτες πάνω σε δύο ξυλάκια παγωτού και τις βάζουμε στην άκρη.
- Σε λευκές καρτέλες γράφουμε, με μεγάλα γράμματα, λέξεις,
όπως, π.χ. σήκω, σύκο, μέτρο, μετρώ, φύλο, φιλώ, κόμμα, κώμα, σωρός, σορός, πρότυπο, πρωτότυπο, μήλο, μιλώ, οδύνη, ωδίνες, πόνο, πονώ, πάτο, πατώ, πιάνω, πιάνο, χώρο, χωρώ , φόρο, φορώ , κράτος, κρατώ.
- Τις βάζουμε μπροστά από το παιδί, του ζητάμε να βρει τα ζευγάρια των λέξεων και να τις τοποθετήσει τη μία δίπλα στην άλλη (π.χ. σήκω- σύκο).
- Παίρνουμε το λεξικό, βρίσκουμε τη σημασία των λέξεων και τις γράφουμε κάτω από κάθε λέξη.
- Το παιδί διαβάζει τις λέξεις και τη σημασία τους.
- Το παιδί κάνει προτάσεις με τις λέξεις.
- Σε λευκές κάρτες, ξαναγράφουμε τις λέξεις, με μικρά γράμματα, αφήνοντας κενό το σημείο που γράφονται τα γράμματα –ο- και –ω- (π.χ. σήκ….. – σύκ…….).
- Παίρνουμε το ταψάκι και βάζουμε πολλή φακή ή άμμο ή πολύ ρύζι.
- Βάζουμε μέσα τις κάρτες (μπορούμε να μην τις βάλουμε όλες), ίσα – ίσα να φαίνονται.
- Το παιδί παίρνει το τσιμπιδάκι και πιάνει μια λέξη, π.χ. μήλ…… .
- Με τα δάχτυλά του, προσπαθεί να βρει και την άλλη λέξη που μοιάζει.
- Βάζουμε μπροστά του, την κίτρινη κάρτα με το γράμμα –ο- και την πράσινη κάρτα με το γράμμα –ω-.
- Το παιδί διαβάζει τις λέξεις, επιλέγει ποιο γράμμα μπαίνει πού και τέλος τις γράφει πάνω στο τραπέζι ή στον αέρα ή στη δική μας πλάτη.
- Δεν ξεχνάει, την ώρα που τα γράφει , να υπογραμμίσει τα γράμματα –ο- ή –ω-.
Τι πρέπει να προσέχουμε:
Τις λέξεις που το θέμα τους έχουν τα γράμματα –ο- και –ω-, ζητάμε από το παιδί να τα περάσει με κόκκινο χρώμα.
Τις λέξεις που η κατάληξή τους γράφεται με –ο- ή –ω-, γράφουμε σε καρτέλες τον κάθε κανόνα, δηλαδή οι λέξεις με κατάληξη σε –ο είναι ουσιαστικά και οι λέξεις με κατάληξη σε –ω- είναι ρήματα.
Όταν το παιδί βρίσκεται μπροστά από αυτές τις λέξεις, τοποθετούμε μπροστά του τις καρτέλες με τους κανόνες.
Τέλος, στο ταψάκι με την άμμο, μπορούμε πότε να βάζουμε τις λέξεις που έχουν θέμα τα γράμματα με –ο- και –ω- και πότε τις λέξεις που έχουν κατάληξη σε –ο- και –ω- .
Καλή διασκέδαση!
Credit: Η φωτογραφία προέρχεται από το http://e3dim.blogspot.gr