Η ορθογραφική χαρτογράφηση είναι η διαδικασία που ο μαθητής συνδέει τους ήχους με τα γράμματα, τα βάζει στη σωστή σειρά και σχηματίζει τις λέξεις. Στη συνέχεια, οι ήχοι και τα γράμματα της λέξης, μαζί με τη σημασία της λέξης, αποθηκεύονται στη μακροπρόθεσμη μνήμη και γίνεται αναγνωρίσιμη λέξη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ο αναγνώστης να αναγνωρίζει αυτομάτως τις λέξεις σε ένα κείμενο, χωρίς να χρειαστεί να τις αποκωδικοποιήσει. Ο μαθητής, μαθαίνει να γράφει ορθογραφημένα, να διαβάζει πιο γρήγορα λέξεις, οι οποίες έχουν πλέον γίνει αναγνωρίσιμες και να γνωρίζει τη σημασία τους, ακόμα και αν χρειαστεί να καταλάβει το νόημά τους από το κείμενο που διαβάζει.
Πώς γίνεται η ορθογραφική χαρτογράφηση των λέξεων;
Για εργαλεία μάθησης χρειαζόμαστε φύλλα εργασίας με τετράγωνα (Elkonin Boxes) και χρωματιστούς κύβους, πράσινους, κίτρινους, κόκκινους και γκρι που μπορεί να είναι και κομμάτια από Lego.
Ας υποθέσουμε πως έχουμε τη λέξη, παιχνίδι.
Βάζουμε μπροστά στον μαθητή τη λέξη, η οποία είναι γραμμένη με μαύρο μαρκαδόρο σε λευκή κάρτα, την εικόνα ενός παιχνιδιού και τα Elkonin Boxes. Σε κάθε τετράγωνο, γράφει το κάθε γράμμα της λέξης, όπου το –αι-, το γράφει σε ένα τετράγωνο, γιατί βγάζει έναν ήχο, καθώς και το διπλό συμφωνικό σύμπλεγμα, -χτ-. Κάτω από κάθε τετράγωνο, σχεδιάζει ένα τόξο, όπου να δείχνει το γράμμα ή τα γράμματα που θα αντιγράψει, ώστε να σχηματιστεί ολόκληρη η λέξη. Προφέρει τον κάθε ήχο του γράμματος και μετά ολόκληρη τη λέξη. Παίρνει τους χρωματιστούς κύβους και βάζει αυτούς που χρειάζονται πάνω από τα γράμματα της λέξης, δηλαδή τον πράσινο κύβο πάνω από το π, τον κίτρινο κύβο πάνω από το αι, τον κόκκινο κύβο πάνω από το χν και τους γκρι κύβους πάνω από τα γράμματα -ι-, -δ- και -ι-. Με αυτόν τον τρόπο γνωρίζει για το κάθε γράμμα ή γράμματα ποια είναι η θέση τους μέσα στη λέξη. Στη συνέχεια, του γίνονται οι ερωτήσεις, για παράδειγμα,
–Σε ποια θέση βρίσκεται το γράμμα -π-;
-Το γράμμα -π- βρίσκεται στην αρχή της λέξης και για αυτό τοποθέτησα τον πράσινο κύβο.
-Σε ποια γράμματα τοποθέτησες τους γκρι κύβους;
-Στα γράμματα -ι, -δ και -ι, γιατί είναι η κατάληξη -ιδι.
-Μπορείς να μου πεις άλλες λέξεις που έχουν την ίδια κατάληξη;
-Ναι, όπως φίδι, ψαλίδι, σκουπίδι
Συνεχίζουμε την ίδια διαδικασία με λέξεις της ίδιας οικογένειας, όπως παιδί, παίζω, παιδικός. Ο μαθητής, πάντα, χωρίζει τη λέξη σε μεμονωμένα φωνήματα, προφέροντας τους ήχους και μετά ολόκληρες τις λέξεις. Κατόπιν, του γίνονται ερωτήσεις, αν γνωρίζει άλλες λέξεις με την ίδια κατάληξη, τις οποίες μπορεί και να γράψει σε στήλες. Αξίζει να σημειωθεί πως για να ακολουθήσει ένας μαθητής αυτή τη διαδικασία χρειάζεται να έχει φωνημική και φωνολογική ενημερότητα, ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζει μεμονωμένα γράμματα και τους ήχους τους, να συνθέτει συλλαβές και έπειτα τις λέξεις.