Η Παγκόσμια Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού (ΠΕΜΘ) – World Breastfeeding Week (WBW) έχει καθιερωθεί από την Παγκόσμια Συμμαχία Δράσης για τον Μητρικό Θηλασμό (World Alliance for Breastfeeding Action – WABA) και εορτάζεται από το 1992 κάθε χρόνο στις 1-7 Αυγούστου. Αποτελεί μια εκστρατεία η οποία αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και των επαγγελματιών υγείας σε θέματα που σχετίζονται με τον μητρικό θηλασμό και την προαγωγή του στοχεύοντας στην επίτευξη του στόχου που έχει θέσει ο ΠΟΥ για σίτιση του 50% των βρεφών αποκλειστικά με θηλασμό έως το 2025.
«Προστατεύουμε τον θηλασμό – Είναι ευθύνη όλων μας»
Τους πρώτους 6 μήνες, το μητρικό γάλα είναι η μόνη τροφή που χρειάζεται ένα μωρό. Τα περισσότερα μωρά αρχίζουν να τρώνε άλλες τροφές, εκτός από το μητρικό γάλα, όταν είναι 4 έως 6 μηνών. Ο θηλασμός έχει πολλά οφέλη τόσο για εσάς όσο και για το μωρό σας. Ο «αποκλειστικός» θηλασμός σημαίνει ότι το μωρό σας πίνει μόνο μητρικό γάλα και όχι φόρμουλα ή νερό. Οποιαδήποτε ποσότητα θηλασμού είναι καλή για το μωρό σας. Όμως ο αποκλειστικός θηλασμός δίνει τα περισσότερα οφέλη.
Πότε πρέπει να ξεκινήσω τον θηλασμό;
Εάν είναι δυνατόν, είναι καλύτερο να ξεκινήσετε το θηλασμό αμέσως μετά τον τοκετό, ιδανικά μέσα στην πρώτη ώρα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα περισσότερα μωρά είναι ξύπνια και θέλουν να θηλάσουν. Επίσης, η «επαφή δέρματος με δέρμα» μπορεί να βοηθήσει το μωρό σας να μάθει να θηλάζει.
Μετά τον τοκετό, οι ορμονικές αλλαγές στο σώμα σας κάνουν το στήθος σας να γεμίζει με γάλα. Τις πρώτες μέρες μετά τη γέννηση, θα φτιάξετε μόνο μια μικρή ποσότητα κιτρινωπού γάλακτος. Αυτό ονομάζεται «πρωτόγαλα». Το πρωτόγαλα έχει όλη τη διατροφή που χρειάζεται ένα νεογέννητο. Θα αρχίσετε να παράγετε περισσότερο μητρικό γάλα λίγες μέρες αργότερα, συνήθως 2 έως 3 ημέρες μετά τον τοκετό εξηγεί
ο μαιευτήρας γυναικολόγος Χρήστος Μάντζιος.
Ο συχνός θηλασμός θα βοηθήσει το σώμα σας να παράγει περισσότερο γάλα. Εάν θέλετε να συνεχίσετε να θηλάζετε, προσπαθήστε να μην δίνετε στο μωρό σας φόρμουλα εκτός εάν υπάρχει ιατρικός λόγος. Το «συμπλήρωμα» με φόρμουλα μπορεί να κάνει πιο δύσκολο για το σώμα σας να παράγει αρκετό γάλα.
Πώς πρέπει να κρατάω το μωρό μου κατά τη διάρκεια του θηλασμού;
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορείτε να κρατάτε το μωρό σας κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Μπορείτε να δοκιμάσετε διαφορετικές στάσεις για να καταλάβετε ποιος τρόπος λειτουργεί καλύτερα για εσάς και το μωρό σας.
Μερικά άτομα επιλέγουν να φορέσουν ένα ειδικό σουτιέν που ονομάζεται “σουτιέν θηλασμού”. Τα cups του σουτιέν έχουν ειδικά πτερύγια που ανοίγουν. Με αυτόν τον τρόπο, μπορείτε να θηλάσετε το μωρό σας χωρίς να χρειάζεται να βγάλετε το σουτιέν. Το να φοράτε σουτιέν θηλασμού μπορεί επίσης να προσφέρει στο στήθος σας επιπλέον υποστήριξη.
Τι σημαίνει «πιάσιμο της θηλής»;
Το πιάσιμο της θηλής (latch on) είναι μια φράση που περιγράφει την κατάσταση κατά την οποία ένα μωρό σφραγίζει σφιχτά με το στόμα του γύρω από τη θηλή και την θηλαία άλω (το σκούρο δέρμα γύρω από τη θηλή). Ένα καλό πιάσιμο βοηθά το μωρό να παίρνει αρκετό γάλα και βοηθά στην προστασία των θηλών σας. Μπορεί να νιώσετε ένα τράβηγμα στις θηλές σας. Εάν αισθάνεστε πόνο ή τρίψιμο, θα πρέπει να απομακρύνετε το στόμα του μωρού από το στήθος σας και μετά να προσφέρετε ξανά τη θηλή.
Πόσο συχνά πρέπει να θηλάζω και πόσο πρέπει να διαρκεί ένα τάισμα;
Θα πρέπει να θηλάζετε όταν το μωρό σας δείχνει σημάδια ότι πεινάει. Ένα μωρό μπορεί να δείξει ότι πεινά με:
● Ξύπνημα από τον ύπνο
● Κινήσεις του κεφαλιού σαν να ψάχνει το στήθος
● Πιπίλισμα των χεριών, των χειλιών ή της γλώσσας του
Τα μωρά μπορούν να θηλάζουν με διαφορετικά προγράμματα και για διαφορετικό χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, μερικά μωρά τελειώνουν το τάισμα σε 5 λεπτά, αλλά για άλλα μπορεί να χρειαστούν 20 λεπτά ή περισσότερο. Τα νεογέννητα μωρά τρέφονται περίπου 8 έως 12 φορές την ημέρα.
Είναι καλή ιδέα να αφήσετε το μωρό να τελειώσει το θηλασμό από τη μία πλευρά, ώστε να πάρει όλο το γάλα από αυτό το στήθος. Στη συνέχεια, μπορείτε να δείτε εάν το μωρό σας θέλει να πιει από το άλλο στήθος σας. Την επόμενη φορά που θα θηλάζετε, προσπαθήστε να θυμηθείτε ποιο στήθος ξεκίνησε το μωρό σας την τελευταία φορά και ξεκινήστε από την άλλη πλευρά. Η αλλαγή της πλευράς με την οποία ξεκινάτε κάθε φορά θα βοηθήσει και τα δύο στήθη σας να συνεχίσουν να παράγουν γάλα.
Πώς μπορώ να ξέρω αν το μωρό μου παίρνει αρκετό μητρικό γάλα;
Μπορείτε να καταλάβετε εάν το μωρό σας παίρνει αρκετό μητρικό γάλα :
● Ελέγχοντας τις πάνες του – Την 4η ή 5η ημέρα μετά τη γέννηση, τα μωρά θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον 4 ή 5 βρεγμένες πάνες την ημέρα.
● Ελέγχοντας τις κινήσεις του εντέρου τους – Τα νεογέννητα πρέπει να κάνουν τουλάχιστον 1 κένωση κάθε μέρα. Την 5η ημέρα, συνήθως αρχίζουν να έχουν περισσότερες κενώσεις και οι κενώσεις τους πρέπει να είναι κίτρινες.
● Ζητώντας από το γιατρό ή τη μαία σας να ελέγξει εάν το μωρό σας παίρνει βάρος
Το μωρό μου χρειάζεται άλλο φαγητό ή ποτό;
Για τους πρώτους 6 μήνες, τα περισσότερα μωρά χρειάζονται μόνο μητρικό γάλα.
Τα μωρά που θηλάζουν πρέπει επίσης να λαμβάνουν επιπλέον βιταμίνη D. Αυτή παρέχεται ως υγρό που δίνετε στο μωρό σας χρησιμοποιώντας ένα σταγονόμετρο. Ο γιατρός του μωρού σας μπορεί να σας μιλήσει για το πώς να το κάνετε αυτό και πόση βιταμίνη D να δίνετε. Η βιταμίνη D είναι σημαντική για τη δημιουργία γερών οστών.
Όταν ένα μωρό είναι μεταξύ 4 και 6 μηνών, μπορεί να αρχίσει να τρώει και να πίνει και άλλα πράγματα. Ρωτήστε το γιατρό ή τη μαία σας ποιες τροφές θα ταΐσετε το μωρό σας και πότε. Μπορείτε ακόμα να συνεχίσετε να θηλάζετε αφού το μωρό σας αρχίσει να τρώει στερεές τροφές.
Τι προβλήματα μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια του θηλασμού;
Μερικά άτομα έχουν προβλήματα κατά τη διάρκεια του θηλασμού, όπως:
● Πρησμένοι, σκληροί και επώδυνοι μαστοί
● Επώδυνες ή τραυματισμένες / ραγισμένες θηλές
● Λοιμώξεις του μαστού ή της θηλής
● Φραγμένοι γαλακτοφόροι πόροι, που μπορεί να προκαλέσουν κόκκινους και επώδυνους όγκους στο στήθος
Πώς αντιμετωπίζονται τα προβλήματα του θηλασμού;
Τα προβλήματα θηλασμού αντιμετωπίζονται με διαφορετικούς τρόπους. Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από το πρόβλημα. Για παράδειγμα, εάν έχετε πρησμένα, σκληρά και επώδυνα στήθη, μπορεί να αισθάνεστε καλύτερα εάν:
● Χρησιμοποιήσετε το χέρι σας ή ένα θήλαστρο για να αφήσετε λίγο γάλα να βγει.
● Χρησιμοποιήσετε παγοκύστη ή πάρετε αναλγητικό φάρμακο για τη θεραπεία του πόνου.
● Κάνετε ένα ζεστό ντους για να ξεκινήσει η ροή του γάλακτος και αφήσετε λίγο γάλα να βγει.
Μιλήστε με το γιατρό ή τη μαία σας εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με το θηλασμό. Σχεδόν όλα τα προβλήματα του θηλασμού μπορούν να αντιμετωπιστούν. Μερικά άτομα βρίσκουν επίσης χρήσιμο να μιλήσουν με έναν ειδικό θηλασμού, που ονομάζεται “σύμβουλος γαλουχίας”.
Πρέπει να δω γιατρό ή μαία;
Καλέστε το γιατρό ή τη μαία σας εάν υπάρχει:
● Πόνος που διαρκεί για όλη τη συνεδρία θηλασμού
● Διαρροή αίματος από τις θηλές
● Ένας φραγμένος πόρος που δεν βελτιώνεται
● Πυρετός 38°C ή υψηλότερος και σκληρή, κόκκινη ή πρησμένη περιοχή του μαστού
● Συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, όπως μυϊκοί πόνοι, ρίγη ή αίσθημα μεγάλης κούρασης
● Ανησυχία ότι δεν βγάζετε αρκετό γάλα
Χρειάζεται να αλλάξω τον τρόπο που τρώω ή πίνω όταν θηλάζω;
Μπορεί. Θα πρέπει να τρώτε μια υγιεινή διατροφή και να πίνετε πολλά υγρά. Εάν προσπαθείτε να χάσετε βάρος, ο θηλασμός μπορεί να σας βοηθήσει. Εάν κάνετε περιοριστική δίαιτα (για παράδειγμα, εάν αποφεύγετε το κρέας ή τα ζωικά προϊόντα), μιλήστε με το γιατρό ή τη μαία σας. Μπορεί να προτείνουν τη λήψη σιδήρου ή ορισμένων βιταμινών ενώ θηλάζετε για να βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε. Εάν επιλέξετε να πίνετε αλκοόλ, οι περισσότεροι γιατροί συνιστούν να πίνετε μόνο ένα περιστασιακό ποτό που περιέχει την ποσότητα αλκοόλ που βρίσκεται σε 1 ποτήρι κρασί. Συνιστούν επίσης να περιμένετε 2 ώρες μετά το ποτό πριν θηλάσετε.
Μπορώ να συνεχίσω να παίρνω τα φάρμακά μου όσο θηλάζω;
Ορισμένα φάρμακα δεν είναι ασφαλή για λήψη ενώ θηλάζετε. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι δυνατό να συνεχίσετε να παίρνετε τα φάρμακα που χρειάζεστε ή να αλλάξετε σε διαφορετικά φάρμακα. Εάν παίρνετε φάρμακα, ενημερώστε το γιατρό ή τη μαία σας. Μπορούν να σας βεβαιώσουν αν αυτά τα φάρμακα είναι ασφαλή για λήψη όταν θηλάζετε.
Τα παράνομα ή ψυχαγωγικά ναρκωτικά είναι επιβλαβή για ένα μωρό που θηλάζει. Η κάνναβη (μαριχουάνα) είναι νόμιμη σε ορισμένες χώρες, αλλά θα πρέπει να την αποφεύγετε εάν θηλάζετε. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στα μωρά.
Πότε πρέπει να σταματήσω τον θηλασμό;
Εάν είναι δυνατόν, είναι καλή ιδέα να συνεχίσετε να θηλάζετε μέχρι το μωρό σας να γίνει τουλάχιστον 1 έτους. Όμως οι άνθρωποι επιλέγουν να σταματήσουν το θηλασμό σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και για διαφορετικούς λόγους.
Όταν αποφασίσετε να σταματήσετε, οι γιατροί συνιστούν να το κάνετε σταδιακά. Μπορείτε να αφαιρείτε 1 συνεδρία κάθε 2 έως 5 ημέρες ή να θηλάζετε για μικρότερο χρονικό διάστημα κάθε φορά. Αυτό θα διευκολύνει το σώμα σας να προσαρμοστεί. Θα δώσει επίσης χρόνο στο μωρό σας να συνηθίσει να θηλάζει λιγότερο.