Το mytwins έχει τη χαρά να συνεργάζεται με τη Μάνια Ζηρίδη, Ψυχολόγο Εκπαίδευσης και Διευθύντρια Προσχολικής και Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη Νέα Γενιά Ζηρίδη. Η Μάνια είναι μαμά τεσσάρων παιδιών, από τα οποία τα δύο μικρότερα είναι δίδυμα κορίτσια.
Πρόσφατα, η Μάνια ήταν καλεσμένη στην εκπομπή iFeelMom, στον ifeelkid, και έτσι είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε μαζί της για το πώς μπορούμε εμείς οι γονείς διδύμων αλλά και το σχολικό περιβάλλον να βοηθήσει τα παιδιά μας ώστε να τα κατευθύνουμε στη δημιουργία της δικής τους ξεχωριστής προσωπικότητας.
1. Σαν επαγγελματίας στο χώρο της εκπαίδευσης, αλλά και σαν μαμά διδύμων, πιστεύεις ότι είναι καλό τελικά να χωρίζονται τα δίδυμα στο σχολείο και γιατί;
Ναι, θεωρώ ότι είναι καλό να χωρίζονται και να πηγαίνουν σε διαφορετικά τμήματα, χωρίς όμως αυτό να είναι απόλυτο. Είναι ίσως ένας συνδυασμός παραγόντων που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την απόφαση αυτή. Όμως ναι, πιστεύω ότι είναι καλό να γίνεται, για διάφορους λόγους. Καταρχήν, το παιδί θα έχει την ευκαιρία να φτιάξει το δικό του κύκλο από φίλους, η δασκάλα του δεν θα το συγκρίνει σε ακαδημαϊκό, κοινωνικό επίπεδο ή ως προς τη συμπεριφορά. Γιατί η αλήθεια είναι ότι τα δίδυμα αναγκαστικά – ειδικά αν μοιάζουν-, ακόμη και εμείς οι γονείς πέφτουμε στην παγίδα να τα συγκρίνουμε. Το ίδιο ισχύει και για τους δασκάλους. Οπότε αν είναι μαζί, αντί να έχουν τους δικούς τους ρυθμούς, συνεχώς θα είναι ο ένας «καλύτερος / πιο δυνατός / πιο γρήγορος από τον άλλον».
Ένας άλλος λόγος είναι γιατί θεωρώ σημαντικό να αναπτύξουν τα δικά τους ενδιαφέροντα. Για παράδειγμα, αν τα δίδυμα είναι στο νηπιαγωγείο, το ένα παιδί θέλει να παίξει με τα τουβλάκια. Συνήθως, το δίδυμο αδερφάκι του θα πάει μαζί, γιατί θέλει ή έχει συνηθίσει την παρέα του αδερφού του, αλλά θα χάσει με αυτό τον τρόπο τα δικά του θέλω. Αντιθέτως, αν είναι σε διαφορετικές τάξεις, θα μπορούν να έχουν ένα πεδίο ελεύθερης δράσης που να τα εκφράζει. Και ακριβώς επειδή στο σπίτι είναι συνέχεια μαζί, πολύ συχνά και στο ίδιο δωμάτιο, έχουν κοινά παιχνίδια, ίδιες δραστηριότητες, καλό είναι να έχουν λίγες ώρες στο σχολείο, όπου το καθένα έχει το χώρο του και κάνει αυτό που θέλει.
Έπειτα είναι και θέμα κοινωνικοποίησης. Όταν τα δίδυμα είναι σε διαφορετικές τάξεις, «ξεβολεύονται» ουσιαστικά από την ασφαλή παρέα του αδερφού τους, αναγκάζονται να βγουν από το comfort zone τους και να κοινωνικοποιηθούν.
Λέγοντας αυτό, δεν σου κρύβω ότι καμιά φορά σκέφτομαι, αν τελικά η ιδιαίτερη σχέση των διδύμων οφείλεται στο δέσιμο κατά την περίοδο που ζουν μαζί ως έμβρυα ή στην μετέπειτα κοινή τους πορεία στη ζωή τους.
2. Θα έλεγες ότι για τα μονοζυγωτικά δίδυμα – άρα του ιδίου φύλου – είναι περισσότερο επιτακτική η ανάγκη να βρίσκονται σε διαφορετικές τάξεις;
Ίσως πράγματι για τα μονοζυγωτικά, ιδίως αν μοιάζουν πάρα πολύ ή είναι πανομοιότυπα, αυτός ο χωρισμός είναι μια μορφή απελευθέρωσης, το ότι δηλαδή η δασκάλα και οι σχολικοί φίλοι δεν τα μπερδεύουν, ξέρουν ποιος είναι ο καθένας και τα αποκαλούν με το όνομά τους.
3. Μπορεί ο χωρισμός στο σχολείο να προκαλέσει προβλήματα καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν; Η αντίθετα μακροπρόθεσμα θα έχει θετικά αποτελέσματα, ακόμη και αν τα παιδιά αρχικά αντιδράσουν στην απόφαση αυτή;
Θα έλεγα ότι ίσα ίσα ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του να χωρίζονται τα δίδυμα στο σχολείο από το νηπιαγωγείο ή τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, είναι ότι αυτό θα λειτουργήσει πολύ θετικά, προλαμβάνοντας εντάσεις στην περίοδο της εφηβείας. Γιατί τα δίδυμα, όπως και όλα τα παιδιά στην εφηβεία, αισθάνονται έντονα την ανάγκη για ανεξαρτησία, προσπαθούν να ορίσουν την ταυτότητά τους.
Τα δίδυμα λοιπόν που από την ημέρα που γεννήθηκαν μεγαλώνουν και είναι συνέχεια μαζί, δεν έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν τη δική τους ταυτότητα. Αυτή όμως είναι μια ανάγκη που όλοι οι άνθρωποι την έχουμε, άρα λογικά στην περίοδο της εφηβείας θα εμφανιστεί. Όλοι ξέρουμε ότι η περίοδος της εφηβείας είναι ιδιαίτερα έντονη, οπότε όσο πιο «χαμένη» είναι η προσωπικότητα των διδύμων, τόσο πιο πολύ θα θελήσουν να επαναστατήσουν, μπορεί να μπλέξουν με πιο δύσκολες παρέες, να αντιμετωπίσουν περισσότερους κινδύνους και μπορεί, για να διαφοροποιηθούν, να προβούν σε ακραίες καταστάσεις και συμπεριφορές. Άρα λοιπόν, όσο πιο νωρίς δίνουμε στα δίδυμα παιδιά το χώρο που χρειάζονται για να αναπτυχθούν σωστά, τόσο καλύτερα είναι για το μέλλον.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι στα αδέρφια, που δεν είναι δίδυμα, το κάθε παιδί έχει το δικό του ρόλο μέσα στην οικογένεια. Η θεωρία του Άντλερ υποστηρίζει ότι – κυρίως για παιδιά του ιδίου φύλου και με διαφορά μικρότερη των 6 ετών-, το πρώτο παιδί υποσυνείδητα ταυτίζεται με το μπαμπά, είναι υπεύθυνο, ώριμο, συνεπές. Το δεύτερο παιδί προσπαθεί να διαφοροποιηθεί από το πρώτο, μπορεί να γίνει πιο κοινωνικό, αθλητικό ή μέσα στα δρώμενα. Το τρίτο παιδί προσπαθεί να ανταγωνιστεί το δεύτερο, άρα τελικά έχει περισσότερα κοινά με το πρώτο. Σημασία έχει πως το κάθε παιδί ψάχνει μέσα στην οικογένεια να εδραιώσει το ρόλο του. Πόσο μάλλον για τα δίδυμα που γεννιούνται μαζί και μοιράζονται πάντοτε πράγματα και καταστάσεις. Εμείς ως γονείς πρέπει να βρούμε το χώρο και χρόνο για το κάθε παιδί ξεχωριστά για να το βοηθήσουμε να καταλάβει ποιος είναι και τι θέλει.
4. Στο ευρύτερο σχολικό πλαίσιο, πέρα από τα διαφορετικά τμήματα, πώς μπορούμε να παροτρύνουμε τα δίδυμα να δοκιμάσουν διαφορετικές δραστηριότητες για να τα βοηθήσουμε να ανακαλύψουν τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις τους;
Πράγματι, πολλές φορές τα δίδυμα ακολουθούν το ένα το άλλο σε κάποια δραστηριότητα που μπορεί να μην τα εκφράζει απόλυτα, αλλά στην πραγματικότητα το κάνουν γιατί αισθάνονται μεγαλύτερη σιγουριά όταν είναι μαζί. Εμείς σαν γονείς καλό είναι να παροτρύνουμε τα παιδιά να δοκιμάσουν κάτι καινούριο, ξεχωριστά και όχι σαν ομάδα. Αν τα δίδυμα είναι αρνητικά στη δοκιμή αυτή, μπορούμε να δοκιμάσουμε ένα πιο «παιχνιδιάρικο» τρόπο, για παράδειγμα να τους ζητήσουμε να δοκιμάσουν μια φορά κάτι καινούριο με τη συμφωνία ότι μετά και εμείς οι γονείς θα δοκιμάσουμε κάτι νέο, π.χ. κάποιο άθλημα που δεν έχουμε ξανακάνει.
Ένας γενικότερος κανόνας πάντως θα έλεγα ότι είναι να προσπαθούμε να βρίσκουμε χρόνο για το κάθε παιδί ξεχωριστά. Σίγουρα αυτό δεν είναι πρακτικά πολύ εύκολο, ιδίως όταν υπάρχουν κι άλλα παιδιά. Όμως πρέπει να το προσπαθούμε γιατί σίγουρα βοηθάει πολύ τα δίδυμα. Αν για παράδειγμα ένα απόγευμα περάσουμε κάποιες ώρες με το ένα παιδί και κάποιο άλλο με το άλλο, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε με τι θα ασχοληθεί το κάθε παιδί ή ποια δραστηριότητα θα επιλέξει όταν είναι μόνο του. Σε αυτή τη λογική είναι καλό να οργανώνουμε και συναντήσεις με φίλους, που να μην είναι πάντα και με τα δύο παιδιά, αλλά και ξεχωριστά.
5. Πώς αντιμετωπίζουμε το γεγονός ότι –στην περίπτωση που τα δίδυμα είναι σε διαφορετικά τμήματα – το ένα παιδί μπορεί να έχει περισσότερο διάβασμα στο σπίτι από το άλλο;
Στην περίπτωση που τα παιδιά συγκρίνουν τη δουλειά που έχουν για το σπίτι και κυρίως την ποσότητα των εργασιών που έχουν, και αν το ένα παιδί νοιώθει αδικημένο σε σχέση με το άλλο, μπορούμε να εξηγήσουμε πως η κάθε δασκάλα έχει τους δικούς της ρυθμούς και το δικό της πρόγραμμα.
Συνέντευξη στην Εύη Σταθάτου