Η σωστή διατροφή είναι ένα στήριγμα για την ψυχική και σωματική υγεία της γυναίκας, που προσπαθεί να ξαναβρεί την ισορροπία της μετά την εγκυμοσύνη, ενώ πρέπει να πληροί και τις απαιτήσεις του θηλασμού.
Η σωστή διατροφή μετά τον τοκετό πρέπει να καλύπτει καταρχήν τις ανάγκες της γυναίκας σε ενέργεια. Οι ανάγκες αυτές διαφέρουν ανάμεσα στις θηλάζουσες και στις μη θηλάζουσες, ενώ εξαρτώνται και από τη φυσική δραστηριότητα.
Σε αδρές γραμμές, ο θηλασμός ενός νεογνού απαιτεί περίπου 500 θερμίδες επιπλέον. Έτσι, ενώ μία θηλάζουσα χρειάζεται περίπου 2300 με 2500 θερμίδες ημερησίως, μία γυναίκα, που δεν θηλάζει και έχει μία ήπια φυσική δραστηριότητα, χρειάζεται περίπου 1800 με 2000 θερμίδες.
Η μη επαρκής ενεργειακή αξία της προσλαμβανόμενης τροφής, έχει αρνητική επιρροή και στη διάθεση. Ορθότερο είναι η προσλαμβανόμενη ενέργεια να κατανέμεται σε περισσότερα γεύματα (η συνηθέστερη κατανομή είναι τρία κύρια γεύματα: πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό και δύο ενδιάμεσα των κυρίων μικρογεύματα). Έτσι το σώμα θα έχει μία σταθερή παροχή ενέργειας καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Προσοχή όμως χρειάζεται, γιατί αυτή η κατανομή συχνά παρασύρει στην αύξηση των προσλαμβανομένων θερμίδων.
Όσον αφορά δε το θηλασμό, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη, η σταθερότητα της σύστασης του γάλακτος, ανεξαρτήτως της διατροφής. Αυτό σημαίνει πως ο οργανισμός της μητέρας δίνει προτεραιότητα στη διατροφή του νεογνού.
Έτσι, αν η διατροφή της μητέρας μετά την εγκυμοσύνη είναι ανεπαρκής σε κάποιο στοιχείο, τότε το στοιχείο αυτό ο οργανισμός το απορροφά από τις φυσικές αποθήκες της μητέρας, προκειμένου να το παράσχει μέσω του γάλακτος στο νεογνό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου στοιχείου είναι το ασβέστιο: αν η πρόσληψη ασβεστίου με τη διατροφή δεν είναι ικανοποιητική, τότε το ασβέστιο στο μητρικό γάλα προέρχεται από τα οστά της μητέρας, που είναι και η φυσική ασβεστιούχος αποθήκη του οργανισμού.
Οι ανάγκες του οργανισμού σε ασβέστιο μετά την εγκυμοσύνη, ιδιαίτερα κατά το θηλασμό, συνήθως δεν καλύπτονται απόλυτα μόνο με τη διατροφή (από το γάλα και τα γαλακτοκομικά). Επομένως, επωφελής φαίνεται να είναι η λήψη συπληρωμάτων διατροφής, τα οποία συνήθως περιέχουν και βιταμίνη D, η οποία βελτιώνει την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Υπάρχουν εξάλλου μελέτες, που καταδεικνύουν, πως το ασβέστιο βοηθάει και την απώλεια βάρους.
Η ελάττωση βάρους είναι από τις πιο σημαντικές ανησυχίες, που απασχολούν τις γυναίκες μετά τον τοκετό και όχι μόνο τότε. Η απώλεια βάρους πρέπει να είναι σταδιακή. Γενικά μετά τον πρώτο μήνα από τον τοκετό, η συνιστώμενη μηνιαία απώλεια βάρους είναι περίπου 2 κιλά.
Επομένως, όσο μικρότερη είναι η πρόσληψη βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης, τόσο πιο εύκολη θα είναι και η απώλεια αυτού μετά τον τοκετό. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει ο θηλασμός να προωθείται ως υποβοηθητικός στο αδυνάτισμα. Αντίθετα, φαίνεται πως ο θηλασμός επιβραδύνει την απώλεια βάρους. Ένας σωστός συνδυασμός διατροφής και άσκησης είναι και η καλύτερη μέθοδος αδυνατίσματος μετά τον τοκετό.
Η πρόσληψη σιδήρου είναι και αυτή επωφελής μετά τον τοκετό. Ο σίδηρος βρίσκεται στο μοσχαρίσιο κρέας, στη γαλοπούλα, αλλά και στο σπανάκι και στα όσπρια, ενώ υπάρχουν και δημητριακά ενισχυμένα με σίδηρο.
Οι ανάγκες σε σίδηρο είναι μεγαλύτερες κατά το θηλασμό, ενώ ακόμα και η γυναίκες, που δεν θηλάζουν ωφελούνται από την πρόσληψη σιδήρου, αφού έτσι αποκαθίσταται γρηγορότερα η όποια απώλεια αίματος μετά τον τοκετό, αλλά και η αναιμία, που παρατηρείται συχνά κατά την κύηση.
Η διατροφή μετά τον τοκετό είναι απαραίτητο, όπως και στην κύηση, να είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, που ανευρίσκονται στα φρούτα, στα λαχανικά και στα δημητριακά ολικής αλέσεως. Η πλούσια σε φυτικές ίνες δίαιτα, σε συνδυασμό με την επαρκή πρόσληψη υγρών και την άσκηση, βοηθάει στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, από την οποία υποφέρουν πολλές γυναίκες μετά τον τοκετό.
Φυσικά οι γυναίκες, που θηλάζουν πρέπει να κάνουν και κάποιες μικρές θυσίες. Τόσο η κατανάλωση οινοπνεύματος, όσο και καφεῒνης δεν απαγορεύονται, αλλά καλόν είναι να μετριάζονται. Το οινόπνευμα αφενός μπορεί να περιορίσει την παραγωγή γάλακτος, αφετέρου, αφού περνάει στο γάλα, είναι δυνατόν, αν η ποσότητα είναι μεγάλη, να επιβραδύνει την πνευματική και σωματική ανάπτυξη του μωρού. Καλύτερα, αν θέλετε να πιείτε ένα ποτήρι μπύρα ή ένα ποτήρι κρασί, να το κάνετε, αφού θηλάσετε. Όμως και η καφεῒνη περνάει στο γάλα και μπορεί να προκαλέσει ανησυχία στο μωρό και δυσκολίες στον ύπνο.
Μία άλλη ουσία, που περνάει στο μητρικό γάλα είναι και η νικοτίνη, άρα να ένας ακόμη λόγος να κόψετε το κάπνισμα. Αν παρ’ όλα αυτά θέλετε οπωσδήποτε να καπνίσετε καλύτερα να κανονίσετε να υπάρχει ένα κενό τουλάχιστον μίας ώρας μεταξύ του τελευταίου τσιγάρου και του θηλασμού.
Μία κλασική μέθοδος, που μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε αυτές τις μικρές θυσίες για το θηλασμό, είναι να σκέπτεστε, πως θα μπορείτε να τις προσθέσετε στο μακρύ κατάλογο των θυσιών, που θα επικαλείσθε στην προσπάθειά σας να πείσετε αργότερα το βλαστάρι σας να κάνει κάτι που δεν θέλει ή να μην κάνει κάτι που θέλει.
Η σωστή διατροφή λοιπόν, είναι πολύτιμος αρωγός της γυναίκας στην αντιμετώπιση των σωματικών και ψυχικών προκλήσεων, που θα αντιμετωπίσει μετά τον τοκετό. Η ευαίσθητη αυτή περίοδος είναι μία καλή ευκαιρία για την κάθε γυναίκα να αποκτήσει σωστές διατροφικές συνήθειες, που θα την ωφελήσουν για όλη της τη ζωή. Ιδιαίτερα όμως οι θηλάζουσες ας θυμούνται, πως πολλά από αυτά που καταναλώνουν επηρεάζουν το μωρό τους και ας προσέχουν.
Μπορείτε να διαβάσετε και άλλα άρθρα του Δρ Λυγνού στην προσωπική του σελίδα.