Η εγκυμοσύνη αποτελεί μία ξεχωριστή περίοδο στη ζωή μίας γυναίκας. Μπορεί όμως να συνδυαστεί αυτή η περίοδος με τη νηστεία;
Πολλές έγκυες επιλέγουν να νηστέψουν, λόγω προσωπικών πεποιθήσεων ή θρησκευτικών δεσμεύσεων. Κατά πόσο όμως η νηστεία είναι εφικτή και ασφαλής τόσο για την μητέρα όσο και για το έμβρυο που κυοφορεί;
Αρχικά η έγκυος πρέπει να συμβουλευτεί το γυναικολόγο της και να πάρει τη συναίνεση του για να νηστέψει, ειδικά όταν υφίσταται ιστορικό αναιμίας, γυναικολογικών προβλημάτων, σακχαρώδη διαβήτη ή πολλαπλών κυήσεων.
Είναι σημαντικό δηλαδή να διασφαλιστεί ότι η έγκυος είναι σε θέση να νηστέψει. Και αυτό γιατί η νηστεία συνεπάγεται αποχή από όλα τα ζωικά προϊόντα.
Κατά την περίοδο της νηστείας είναι σημαντικό ή έγκυος να καταναλώνει τα εξής:
• Aυξημένες φυτικές ίνες (από φρούτα και λαχανικά), που συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
• Τροφές με αντιοξειδωτική δράση (βιταμίνη C, καροτένια), που βελτιώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και καλύπτουν τον οργανισμό από την αρνητική δράση των ελεύθερων ριζών, προφυλάσσοντας τα τοιχώματα των αγγείων.
• Ψάρια, τα οποία παρέχουν αυξημένες ποσότητες ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων, βελτιώνοντας την καρδιακή και νευρική λειτουργία και το λιπιδαιμικό προφίλ του οργανισμού.
Τι εναλλακτικές επιλογές υπάρχουν;
Κατά τη διάρκεια της νηστείας, η υποκατάσταση της ζωικής πρωτεΐνης, θα πρέπει να γίνεται με κατάλληλο συνδυασμό τροφών ώστε να παρέχεται πλήρης πρωτεΐνη, που περιέχει δηλαδή όλα τα βασικά αμινοξέα. Ο συνδυασμός των οσπρίων με δημητριακά ή αμυλούχα τρόφιμα (π.χ. φακές με ρύζι, ρεβίθια με πατάτα, φασόλια με σιτάρι, ρεβίθια με πιλάφι, φακές με πλιγούρι κ.ά.) αποτελεί μια καλή εναλλακτική λύση, από τη στιγμή που δε γίνεται κατανάλωση κρέατος. Ιδανική εναλλακτική λύση για πρωινό ή σνακ αποτελεί η κατανάλωση ψωμιού με ταχίνι ή φιστικοβούτυρο. Επιπλέον, καλές πηγές πρωτεΐνης θεωρούνται τα θαλασσινά, οι ξηροί καρποί και η σόγια.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι κατά την περίοδο της Σαρακοστής παρουσιάζεται μειωμένη πρόσληψη σιδήρου, βιταμίνης Β12 και ασβεστίου. Επειδή ο φυτικός σίδηρος δεν έχει τόσο μεγάλη απορροφησιμότητα όσο ο ζωικός, τα άτομα που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες σε σίδηρο (όπως είναι οι εγκυμονούσες) δεν θα πρέπει να νηστεύουν για μεγάλες περιόδους. Ως καλές πηγές σιδήρου θεωρούνται τα θαλασσινά, τα όσπρια, το μπρόκολο, το λάχανο, το κουνουπίδι και ο χαλβάς. Από τους ειδικούς προτείνεται ο συνδυασμός φυτικών πηγών σιδήρου με ουσίες που αυξάνουν την απορρόφησή του.
Για παράδειγμα μπορούμε να συνδυάσουμε τα όσπρια με βιταμίνη C (π.χ. ντομάτα, πιπεριά), μπαχαρικά (π.χ. ρίγανη, μαύρο πιπέρι, μαϊντανό), β-καροτένιο (π.χ. καρότο, πιπεριά κ.α.) και μηλικό οξύ (π.χ. μήλο, αχλάδι). Επιπλέον, τα θαλασσινά μπορούν να συνοδευτούν με φασολάκια ή σπαράγγια.
Η βιταμίνη Β12 συντελεί στην ομαλή παραγωγή και ανάπτυξη ερυθροκυττάρων. Η μειωμένη πρόσληψή της οδηγεί στην ανάπτυξη αναιμίας, συμπτώματα της οποίας είναι η αδυναμία, η εύκολη κόπωση και η υπνηλία. Καλές πηγές βιταμίνης B12 θεωρούνται τα θαλασσινά, το γάλα σόγιας και τα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού.
Η απουσία κρέατος, αυγών, γαλακτοκομικών προϊόντων αλλά και ψαριών πολλές φορές, από το νηστίσιμο διαιτολόγο, οδηγεί σε μειωμένη πρόσληψη ασβεστίου. Ως γνωστόν, το ασβέστιο είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη και διατήρηση της καλής υγείας των οστών και των δοντιών. Καλές φυτικές πηγές ασβεστίου θεωρούνται τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, ο χαλβάς, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα ξερά φρούτα (σύκα) και τα εμπλουτισμένα προϊόντα σόγιας. Επιπλέον, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η κάλυψη της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης βιταμίνης Κ (π.χ. φρούτα, φακές με πατάτα, αρακάς με αγκινάρες) και μαγνησίου (π.χ. ρύζι), που συμβάλλουν στην καλή υγεία και επιμετάλλωση των οστών.
Κατά τη διάρκεια της νηστείας, οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να αποφεύγουν:
• Κάποια ψάρια, όπως ξιφίας, σκουμπρί, σολομός και τόνος, που περιέχουν υψηλά επίπεδα υδραργύρου. Ο τελευταίος έχει συνδεθεί με καθυστέρηση ανάπτυξης και βλάβες του νευρικού συστήματος του εμβρύου. Θα πρέπει επίσης να αποφεύγεται το σούσι.
• Κατεψυγμένα/ καπνιστά θαλασσινά, καθώς υπάρχει κίνδυνος να έχουν μολυνθεί με Listeria, εκτός αν περιέχονται σε φαγητό που έχει μαγειρευτεί καλά.
• Ωμά/ αχνιστά οστρακοειδή (στρείδια, μύδια), που μπορεί να προκαλέσουν μολύνσεις.
• Μαλακά τυριά, που μπορεί να έχουν επιμολυνθεί με Listeria.
• Καφεΐνη (<300 mg/μέρα, δηλαδή <2 κούπες καφέ), ειδικά κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης.
• Αλκοόλ.
• Άπλυτα φρούτα και λαχανικά, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος τοξοπλάσμωσης.
Καταλήγουμε στο συμπέρασμα, λοιπόν, ότι αν μία έγκυος γυναίκα αποφασίσει να νηστέψει για κάποιο χρονικό διάστημα, αρκεί να έχει τη σύμφωνη γνώμη γυναικολόγου και διαιτολόγου, έχει επιλογές όσον αφορά τα γεύματα της. Με τον κατάλληλο συνδυασμό τροφών μπορεί να λάβει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά τόσο για την ίδια, όσο και για το έμβρυο, ώστε να μη παρατηρηθούν ελλείψεις που μπορεί να είναι επικίνδυνες για μητέρα και έμβρυο.