Η καλή γνώση Μαθηματικών ανέκαθεν συνδεόταν με την ευφυία και συνηθίζαμε να λέμε για ένα παιδί που είναι πολύ καλό στο μάθημα αυτό, πως είναι πολύ έξυπνο. Υπάρχουν όμως και μαθητές που παρουσιάζουν κάποια μαθησιακή δυσκολία στα μαθηματικά, που ονομάζεται δυσαριθμησία. Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στα μαθηματικά δε σημαίνει πως έχουν χαμηλή νοημοσύνη. Αντιθέτως, είναι πολύ έξυπνα, συνεργάσιμα και πρόθυμα να μπουν στον κόσμο των μαθηματικών. Με μερικές έξυπνες και απλές ασκήσεις, που χρειάζεται και η συμμετοχή δύο παιχτών, η δυσαριθμησία μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Δίδυμα και Δυσαριθμησία
Σήμερα, περίπου το 5%- 6% των μαθητών αντιμετωπίζει δυσκολίες στα μαθηματικά. Επίσης, η δυσαριθμησία μπορεί να συνυπάρχει με τη δυσλεξία σε ποσοστό 60-70%, με τη δυσγραφία σε ποσοστό περίπου 50% και με τη δυσαναγνωσία 17-43%. Έρευνες, που έγιναν σε δίδυμα, βρέθηκε πως στα μονοζυγωτικά δίδυμα, αν έχει διαγνωστεί το ένα με δυσαριθμησία, τότε και το άλλο έχει 70% πιθανότητες να παρουσιάσει δυσκολίες στα μαθηματικά. Στα διζυγωτικά δίδυμα, αν το ένα έχει διαγνωστεί με δυσαριθμησία (παρόλο που μεγαλώνουν στο ίδιο περιβάλλον, αλλά έχουν διαφορετικό γενετικό υπόβαθρο), τότε οι πιθανότητες στο άλλο να παρουσιάσει δυσκολίες στα μαθηματικά μειώνεται στο 55%.
Ασκήσεις για δύο!
Θα σας δείξω τώρα μερικές ενδεικτικές ασκήσεις για τα πρώτα βήματα στο χώρο των μαθηματικών (καθώς είναι πολύ σημαντικό να μπουν οι πρώτες βάσεις στα μαθηματικά), που μπορούν να γίνουν με τη συμμετοχή και των δύο παιδιών.
Μαθαίνω πρόσθεση και αφαίρεση
Άσκηση Ι: Παίρνουμε δύο βάζα, όπου στο ένα βάζουμε φασόλια και στο άλλο αρακά. Τα ρίχνουμε όλα πάνω στο τραπέζι και ζητάμε για αρχή από τα παιδιά να ξεχωρίσουν τα φασόλια και τον αρακά ανάλογα με το σχήμα, το μέγεθος και το χρώμα. Έπειτα, ζητάμε από το ένα παιδί να μετρήσει τα φασόλια και να μας πει το σύνολο (π.χ. βρήκε 20) και από το άλλο παιδί τον αρακά και να μας πει επίσης το σύνολο (π.χ. βρήκε 14). Ζητάμε από τα παιδιά να τα προσθέσουν και να βρουν το άθροισμα (ίσον =34). Ύστερα, κάνουμε το εξής. Από τα 20 φασόλια βγάζουμε (αφαιρούμε) τα 6 και από τους 14 αρακάδες βγάζουμε τα 5 και ρωτάμε τα παιδιά να μας πουν πόσα έμειναν. Τέλος, ζητάμε από το ένα παιδί να μαζέψει τα φασόλια και να τα βάλει στο βαζάκι που πρέπει και από το άλλο να μαζέψει τον αρακά και να τον βάλει στο αντίστοιχο βαζάκι (μια άσκηση για να μάθει το παιδί το χώρο).
Άσκηση ΙΙ: Παίρνουμε δύο χαρτιά Α4, φτιάχνουμε τετράγωνα ή κύκλους και μέσα σε αυτά ζωγραφίζουμε κουκίδες. Έπειτα, δίπλα σε κάθε σχήμα γράφουμε αριθμούς. Ζητάμε από τα παιδιά να μας που αν οι κουκίδες αντιστοιχούν στους αριθμούς. Αν όχι, τότε ρωτάμε πόσες ακόμα κουκίδες χρειάζεται να προσθέσουμε για να φθάσουμε τον αριθμό ή πόσες κουκίδες χρειάζεται να αφαιρέσουμε.
Αφού τα παιδιά, έχουν κατανοήσει τις έννοιες του προσθέτω και του αφαιρώ, περνάμε στις πράξεις. Τα νούμερα πρέπει να είναι ακριβώς το ένα κάτω από το άλλο και σε στήλες. Επίσης, εξηγούμε την έννοια του κρατουμένου, όπου τα παιδιά τα γράφουν με διαφορετικό χρώμα και τα σβήνουν όταν τα χρησιμοποιούν.
Μαθαίνω τον πολλαπλασιασμό
Για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στα μαθηματικά, η εκμάθηση της προπαίδειας αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα και αδύναμα σημεία τους. Αυτό οφείλεται κυρίως, στην αδυναμία που παρουσιάζουν στη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Άσκηση Ι: Παίρνουμε δύο μεγάλα λευκά χαρτόνια και γράφουμε μέσα σε τετράγωνα τους αριθμούς από το 1 έως το 100. Έπειτα, βάζουμε στόχο, ποιες προπαίδειες θέλουμε να μάθουν τα παιδιά στη συγκεκριμένη στιγμή (π.χ. τις προπαίδειες του 3 και του 4). Παίρνουμε ένα κόκκινο χαρτόνι και από το μπροστινό μέρος γράφουμε την προπαίδεια του 3 και από το πίσω μέρος ξαναγράφουμε την προπαίδεια του 3, με τη διαφορά πως στο αποτέλεσμα βάζουμε ένα ερωτηματικό. Παίρνουμε ένα πράσινο χαρτόνι και γράφουμε με τον ίδιο τρόπο την προπαίδεια του 4.
Ζητάμε από τα παιδιά να διαβάσουν τις προπαίδειες. Φέρνουμε μπροστά στα παιδιά τα μεγάλα λευκά χαρτόνια με τους αριθμούς και ζητάμε από το ένα παιδί να χρωματίσει με κόκκινο τα αποτελέσματα της προπαίδειας του 3 και από το άλλο παιδί με πράσινο τα αποτελέσματα της προπαίδειας του 4 (τους βάζουμε δίπλα τις προπαίδειες για να βλέπουν όταν το χρειάζονται). Τους ρωτάμε αν υπάρχουν κοινά αποτελέσματα και τους ζητάμε με μπλε χρώμα να τα γράψουν σε ένα φύλλο Α4.
Έπειτα, ζητάμε από τα παιδιά να γράψουν τα αποτελέσματα στα αντίστοιχα χαρτόνια, εκεί που έχουμε βάλει τα ερωτηματικά. Ύστερα, προσπαθούν να μάθουν, όσες φορές εκείνα επιθυμούν, τις προπαίδειες απ’ έξω. Τέλος, σε ένα τετράδιο γράφουμε ανακατεμένους τους πολλαπλασιασμούς του 3 και του 4 και ζητάμε από τα παιδιά να γράψουν τα αποτελέσματα και με μπλε χρώμα τα γράψουν τα κοινά αποτελέσματα. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία για όλες τις προπαίδειες. Περνάμε στην πράξη του πολλαπλασιασμού αφού έχουμε σιγουρευτεί πως τις έχουν εμπεδώσει.
Μαθαίνω διαίρεση
Άσκηση Ι: Φτιάχνουμε κάρτες, όπου στο μπροστινό μέρος γράφουμε π.χ. 24: 3=8 και στο πίσω μέρος της κάρτας, γιατί 3χ8=24. Το κάνουμε σε όλους τους αριθμούς και έπειτα ανακατεύουμε τις κάρτες. Ζητάμε από τα παιδιά να κλείσουν τα μάτια τους και να τοποθετήσουν το δάχτυλό τους σε μια κάρτα. Ανοίγουν τα μάτια τους και διαβάζουν αυτό που γράφει η κάθε κάρτα. Το ‘γιατί’, όμως το λένε πρώτα εκείνα και έπειτα γυρνάνε τις κάρτες για να δουν αν είναι σωστό.
Άσκηση ΙI: Γράφουμε σε ένα χαρτί με μεγάλα γράμματα τις λέξεις μοιράζω, τονίζω, κατεβάζω, υπόλοιπο και την έκφραση ‘πόσες φορές χωράει…’. Φτιάχνουμε μια κάθετη διαίρεση και εξηγούμε πρώτα στα παιδιά ποιο κομμάτι της διαίρεσης είναι ο Διαιρέτης και ποια είναι η θέση του και ποιος ο Διαιρετέος και ποια είναι η δική του θέση. Έπειτα, μαζί με τα παιδιά μαθαίνουμε την κάθετη πράξη της διαίρεσης, ανακαλώντας κάθε φορά τις λέξεις που έχουμε γράψει με μεγάλα γράμματα.
Μαθαίνω τα κλάσματα
Για να προχωρήσουμε στην εκμάθηση των κλασμάτων, χρειάζεται τα παιδιά να γνωρίζουν πολύ καλά την πράξη της διαίρεσης. Οι παρακάτω ασκήσεις είναι πολύ διασκεδαστικές και τις κάνουμε όλοι μαζί.
Άσκηση Ι: Πηγαίνουμε στην κουζίνα και παίρνουμε υλικά όπως, αλεύρι ή ζάχαρη και μια ζυγαριά. Μαθαίνουμε να ζυγίζουμε, πχ.) το 1/3 του αλευριού ή το ½ της ζάχαρης.
Άσκηση ΙΙ: Παίρνουμε πορτοκάλια ή μήλα, κόβουμε π.χ.)το ½ του πορτοκαλιού και ρωτάμε τα παιδιά πόσο θα πρέπει να φάνε (το 1 από τα δύο κομμάτια).
Άσκηση ΙΙΙ: Σχεδιάζουμε σε λευκά χαρτόνια διάφορα σχήματα (τρίγωνα, τετράγωνα, ορθογώνια, οπότε μαθαίνουν παράλληλα και τα σχήματα) και ζητάμε από τα παιδιά να χρωματίσουν π.χ.) με πράσινο χρώμα το 1/3 των σχημάτων.
Άσκηση ΙV: Φτιάχνουμε ερωτήσεις, όπως ποιο είναι το 1/8 του 24; Και τα παιδιά απαντούν το 3 γιατί 24:8=3, αφού 8χ3=24.
Μαθαίνω να λύνω προβλήματα
Φτιάχνουμε απλά προβλήματα μέσα από διάφορες ιστορίες ή παραμύθια με τη χρήση εικόνων, στην αρχή με τις πράξεις της πρόσθεσης και της αφαίρεσης, ύστερα με την πράξη του πολλαπλασιασμού, έπειτα της διαίρεσης και τέλος των κλασμάτων.
Ζητάμε από τα παιδιά να ζωγραφίζουν αυτό που περιγράφει το πρόβλημα για να μπορούν να το κατανοήσουν καλύτερα. Αιτιολογούν την πράξη που χρησιμοποιούν και γράφουν, πάντα, τα δεδομένα και τα ζητούμενα.
Η δυσαριθμησία αποτελεί μια ξεχωριστή μαθησιακή δυσκολία, όπου μπορεί να συνυπάρχει και με άλλες μαθησιακές δυσκολίες. Η διαφορά, σε σχέση με τις άλλες μαθησιακές δυσκολίες, είναι πως στα δίδυμα, όταν το ένα παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στα μαθηματικά, συνήθως αντιμετωπίζει και κάποιες δυσκολίες και το άλλο παιδί. Αυτό για το γονιό είναι πιο εύκολο γιατί μπορεί ταυτόχρονα να δουλέψει και με τα δύο παιδιά και να τα βοηθήσει να κατανοήσουν με απλές και με φαντασία ασκήσεις τον πραγματικά μαγικό κόσμο των μαθηματικών.