Τι είναι το Σύνδρομο Εξαφάνισης Διδύμου;
Μιλάμε για Σύνδρομο Εξαφάνισης Διδύμου (Vanishing Twin Syndrome), όταν κατά τη διάρκεια μίας πολύδυμης κύησης καταγραφεί ο ενδομήτριος θάνατος ενός ή περισσοτέρων εμβρύων, ενώ τα εναπομείναντα επιβιώσουν.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων πρόκειται για κυήσεις, οι οποίες αρχικά ήταν δίδυμες, στις οποίες όμως ένα εκ των δύο εμβρύων αποβιώνει διαρκούσης της εγκυμοσύνης και μόνον το έτερο φθάνει τελικά να γεννηθεί.
Δεν αποκλείεται πάντως το σύνδρομο αυτό να εκδηλωθεί και στα πλαίσια τρίδυμης ή τετράδυμης κύησης, όταν ένα ή περισσότερα έμβρυα χαθούν, με αποτέλεσμα τα εναπομείναντα μόνον να έρθουν τελικά στον κόσμο.
Ποια είναι η μοίρα του εμβρύου, που αποβιώνει;
Υπάρχουν οι εξής πιθανότητες:
- το έμβρυο απορροφάται πλήρως και δεν αφήνει κανένα ίχνος πίσω του
- έχουμε τη μεταμόρφωση του αποβιώσαντος εμβρύου σε «παπυρώδες έμβρυο». Έτσι ονομάζονται τα έμβρυα αφού αφυδατωθούν πλήρως και τρόπον τινά «μουμιοποιηθούν». Πολλές φορές μάλιστα τα παπυρώδη έμβρυα συμπιέζονται από τα εναπομείναντα αδελφάκια τους, τα οποία συνεχίζουν να αναπτύσσονται κανονικά.
- το έμβρυο, που πέθανε «ενσωματώνεται» στον πλακούντα. Εν τοιαύτη περιπτώσει στον πλακούντα συχνά εντοπίζονται κύστεις ή περιοχές με «άμορφο υλικό», οι οποίες στη δομή δεν θυμίζουν φυσιολογικό πλακούντα.
- στη διεθνή βιβλιογραφία έχουν καταγραφεί και ελάχιστα περιστατικά «ενσωμάτωσης» του θανόντος εμβρύου στο σώμα του μωρού, που τελικά θα γεννηθεί. Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις το ενσωματωμένο έμβρυο αφαιρείται χειρουργικά από το αδελφάκι του ακόμα και χρόνια μετά τη γέννησή του.
- ακόμα λιγότερα είναι τα διεθνώς καταγεγραμμένα περιστατικά μεταμόρφωσης του θανόντος εμβρύου σε «λιθοπαίδιον». Στις περιπτώσεις αυτές το έμβρυο «ασβεστοποιείτα», παραμένει στο σώμα της μητέρας και εντοπίζεται ακόμα και χρόνια μετά τον τοκετό σε τυχαίο ακτινολογικό έλεγχο, οπότε και αφαιρείται.
Τι συνέπειες έχει το Σύνδρομο Εξαφάνισης Διδύμου;
Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων το ένα εκ των εμβρύων σταματάει να αναπτύσσεται και αποβιώνει εντός του πρώτου τριμήνου, οπότε και τελικά απορροφάται. Τότε κατά κανόνα δεν εκδηλώνεται καμία συνέπεια, ούτε για τη μητέρα, ούτε και για το μωρό.
Το ίδιο όμως δεν ισχύει, αν ο θάνατος ενός εκ των κυοφορουμένων εμβρύων λάβει χώρα προς το τέλος του πρώτου τριμήνου ή εντός του δευτέρου τριμήνου. Εν τοιαύτη περιπτώσει είναι υπαρκτό και όχι απίθανό το ενδεχόμενο να εκδηλωθούν δυσάρεστες συνέπειες, που αφορούν τόσο τη μητέρα, όσο και το εναπομείναν μωρό.
Ποιες είναι οι ενδεχόμενες συνέπειες για τη μητέρα, αν ένα εκ των εμβρύων αποβιώσει αργότερα;
Ο κατάλογος με τις συνέπειες περιλαμβάνει:
- εκδήλωση μόλυνσης εξαιτίας των νεκρωτικών εμβρυϊκών ιστών, που παραμένουν μέσα στη μήτρα
- διαταραχές του μηχανισμού πήξης του αίματος της μητέρας
- εκδήλωση αιμορραγίας ενίοτε σημαντικής μετά τον τοκετό
- παρεμπόδιση του τοκετού, αν το θανών έμβρυο εντοπίζεται πλησίον του έσω τραχηλικού στομίου, οπότε και ο ιατρός είναι πιθανό να χρειαστεί να συστήσει καισαρική τομή
Ποιες είναι οι ενδεχόμενες συνέπειες για το μωρό, που θα μείνει, αν ένα εκ των εμβρύων αποβιώσει αργότερα;
Σε τέτοιες περιπτώσεις αυξάνονται οι πιθανότητες για:
- πρόωρο τοκετό
- ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη
- πρόκληση βλαβών στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Συγκεκριμένα, αυξάνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης εγκεφαλικής πάρεσης (cerebralpalsy). Πρόκειται για μία εξαιρετικά σοβαρή διαταραχή της λειτουργίας του νευρικού συστήματος και η διάγνωσή της δυστυχώς δεν είναι δυνατόν να γίνει διαρκούσης της εγκυμοσύνης, αλλά μόνο μετά τον τοκετό.
- εκδήλωση δερματικής απλασίας που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση νεκρωτικών περιοχών στο δέρμα.
Τι κάνουμε, αν βρεθούμε ενώπιον Συνδρόμου Εξαφάνισης Διδύμου;
Αν – όπως συμβαίνει και στις περισσότερες περιπτώσεις – το ένα εκ των εμβρύων αποβιώσει στις αρχές του πρώτου τριμήνου, τότε συνήθως δεν απαιτείται κάποιου είδους ιατρική παρέμβαση.
Αν όμως ο θάνατος του εμβρύου λάβει χώρα μετά το πρώτο τρίμηνο ή μετά την έναρξη του δευτέρου τριμήνου, είναι απαραίτητη η στενότερη παρακολούθηση της εγκυμοσύνης, προκειμένου να εντοπιστούν όσο το δυνατόν νωρίτερα ενδεχόμενα σημεία πρόωρου τοκετού ή ενδομήτριας υπολειπόμενης ανάπτυξης και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.
Τότε τόσο ο καρδιοτοκογραφικός, όσο και ο υπερηχογραφικός έλεγχος είναι συχνότεροι. Στα πλαίσια του ελέγχου αυτού εκτιμάται η δραστηριότητα του μωρού, αλλά και ο ρυθμός ανάπτυξής του, ενώ γίνεται και μέτρηση της ποσότητας αμνιακού υγρού. Ακόμη, ελέγχεται με τη μέθοδο Doppler και η ροή του αίματος στα αγγεία, που «τροφοδοτούν» το μωρό.
Υπάρχουν μέτρα πρόληψης σε ό,τι αφορά το Σύνδρομο Εξαφάνισης Διδύμου;
Ο ενδομήτριος θάνατος ενός εκ των εμβρύων κατά κανόνα συνδέεται με την ύπαρξη ανωμαλιών στο γενετικό υλικό του συγκεκριμένου εμβρύου. Δεν υπάρχει η δυνατότητα εμείς να επέμβουμε επί του γενετικού υλικού και να «εμποδίσουμε» την εκδήλωση των όποιων επ’ αυτού βλαβών. Ως εκ τούτου δεν υπάρχει κάποιο μέτρο πρόληψης του Συνδρόμου Εξαφάνισης Διδύμου.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!