Η Φωνολογική Ενημερότητα παίζει βασικό ρόλο στις γλωσσικές δεξιότητες του παιδιού. Η σωστή εκπαίδευση του σε αυτήν, έχει ως αποτέλεσμα εκείνο να μπορεί να εκφράζεται σωστά στον προφορικό και στον γραπτό λόγο. Αν ένα παιδί δεν έχει φωνολογική επίγνωση, σύμφωνα με πολλές μελέτες, ενδέχεται να εμφανίσει δυσκολίες στην ανάγνωση, οι οποίες μετά θα εκδηλωθούν και στη γραφή, καθώς αν δεν μπορεί να διακρίνει τα φωνήματα των λέξεων, δεν μπορεί να τις διαβάσει και να τις γράψει σωστά. Με ποιον, λοιπόν, τρόπο, μπορούν οι αναγνωστικές του δυσκολίες να αντιμετωπιστούν μέσα από ασκήσεις φωνολογικής ενημερότητας, εξ αποστάσεως;
- Δίνουμε την οδηγία στο παιδί με πράσινο, κόκκινο, κίτρινο και γαλάζιο χαρτόνια και να τα κόψει σε τετράγωνα, μεσαίου μεγέθους. Με τη βοήθεια του γονιού, γράφει όλα τα γράμματα της Αλφαβήτου, με έναν χοντρό, μαύρο μαρκαδόρο. Τα φωνήεντα τα γράφει στις κόκκινες κάρτες και τα σύμφωνα στις πράσινες κάρτες.
- Στέλνουμε δισύλλαβες, τρισύλλαβες και πολυσύλλαβες λέξεις, 2-3 από κάθε ομάδα συλλαβών, σε power point. Δουλεύουμε με την κατηγορία συμφώνων που έχουν παρόμοιο ήχο (π.χ. θ-φ, π-τ, γ-χ).
- Στέλνουμε και ένα φύλλο εργασίας με μια μεγάλη τσουλήθρα και ένα millimeter φύλλο με μεγάλα τετράγωνα, όπου να είναι το ένα με πράσινο χρώμα (για τα σύμφωνα) και το διπλανό με κόκκινο χρώμα (για τα φωνήεντα).
- Στέλνουμε ένα φύλλο εργασίας με ασκήσεις για εμπέδωση.
- Στέλνουμε ένα φύλλο εργασίας με τις λέξεις που έχουμε δουλέψει, για ανάγνωση.
- Το παιδί έχει μπροστά του τις κάρτες με την Αλφάβητο, τον δίσκο με την άμμο ή το ρύζι, την τσουλήθρα, ένα μολύβι και πλαστελίνη.
- Δείχνουμε στην οθόνη τις κάρτες με τα γράμματα, για παράδειγμα το γ και το χ. Προφέρουμε τον ήχο του κάθε γράμματος, δείχνοντας με υπερβολή την τοποθεσία του στόματος, έτσι ώστε το παιδί να μας μιμηθεί με μεγαλύτερη ευκολία. Το παιδί βάζει μπροστά του τις κάρτες με τα σύμφωνα, επαναλαμβάνει 3χ τον ήχο τους, ιχνηλατώντας ταυτόχρονα τα γράμματα, τα ονοματίζει και βρίσκει μια λέξη κλειδί.
- Ζητάμε από το παιδί να βάλει μπροστά του τις κόκκινες κάρτες με τα φωνήεντα. Παίρνει το κάθε σύμφωνο και το βάζει δίπλα σε κάποιο φωνήεν ώστε να σχηματίσει συλλαβές. Προφέρει, πρώτα, τον κάθε ήχο χωριστά, ακολουθώντας την τοποθεσία στόματος και μετά διαβάζει ολόκληρη τη συλλαβή. Συνεχίζει την ίδια διαδικασία με όλες τις συλλαβές. Κάθε φορά που ολοκληρώνει την κάθε συλλαβή του ζευγαριού, για παράδειγμα, γα–χα, τις γράφει στον δίσκο με την άμμο.
- Όταν ολοκληρωθούν όλες οι συλλαβές, τις υπαγορεύουμε. Το παιδί ακούει, επαναλαμβάνει και με τον δείχτη του χεριού του, τις δουλεύει με την τσουλήθρα. Ξεκινώντας με το γράμμα, για παράδειγμα, γ, από το πάνω μέρος της τσουλήθρας, τσουλάει το δάχτυλό του, προφέροντας τον ήχο του και φτάνει στο τέλος της τσουλήθρας, όπου βρίσκει το γράμμα α και προφέρει πάλι τον ήχο του. Έπειτα, πηγαίνει πάλι στο πάνω μέρος της τσουλήθρας και τσουλώντας γρήγορα τον δείχτη του χεριού του λέει όλη τη συλλαβή. Συνεχίζει με όλες τις συλλαβές.
- Δείχνουμε στο παιδί κάρτες με δισύλλαβες λέξεις, όπου περιέχονται μέσα οι συγκεκριμένες συλλαβές, για παράδειγμα γάτα, χαρά. Το παιδί βλέπει στην οθόνη τις κάρτες με τις λέξεις. Τις βρίσκει στις κάρτες που του έχουμε στείλει, τις διαβάζει, τις ακούει, τις επαναλαμβάνει και τις γράφει, στο φύλλο εργασίας με τα τετράγωνα. Του υπενθυμίζουμε πως στο πράσινο τετράγωνο γράφει το σύμφωνο και στο κόκκινο το φωνήεν.
- Προχωράμε στις τρισύλλαβες λέξεις και ακολουθούμε την ίδια διαδικασία. Η διαφορά εδώ είναι πως τις τρισύλλαβες λέξεις τις πλάθει με την πλαστελίνη και τις ιχνηλατεί. Αν δεν υπάρχει ο χρόνος, τότε του ζητάμε να τις γράψει στον αέρα. Μπορούμε, επίσης, στην τσουλήθρα το παιδί να σχεδιάσει τρία πλαίσια, το ένα πάνω, το άλλο τη μέση και το τρίτο στο τέλος της τσουλήθρας. Εκεί, χωρίζει τη λέξη σε συλλαβές και ακολουθεί την ίδια διαδικασία με τις συλλαβές.
- Δείχνουμε στο παιδί κάρτες με πολυσύλλαβες λέξεις, όπου περιέχονται μέσα οι συγκεκριμένες συλλαβές. Το παιδί παίρνει, από τα χαρτόνια που έχει κόψει, μια μικρή πράσινη κάρτα, μια κίτρινη κάρτα, μια κόκκινη κάρτα και δύο γαλάζιες κάρτες. Σε κάθε κάρτα γράφει και από μία συλλαβή της λέξης, ξεκινώντας από την πράσινη. Έπειτα, ιχνηλατεί την κάθε συλλαβή, προφέροντας τους ήχους και τέλος διαβάζει ολόκληρη τη λέξη. Επαναλαμβάνει 3χ, όπου την τελευταία φορά, λέει τη λέξη με κλειστά μάτια. Έπειτα, ακούει τις λέξεις, τις επαναλαμβάνει και τις γράφει, νοερά και με τον δείχτη του χεριού του πάνω στη λεία επιφάνεια του γραφείου του.
- Έχουμε φροντίσει να φτιάξουμε μία λίστα με ζευγάρια λέξεων. Το παιδί ακούει τη μία λέξη, για παράδειγμα γόμα. Του ζητάμε να αφαιρέσει το γράμμα γ και να προσθέσει το γράμμα χ και τον ρωτάμε ποια λέξη σχηματίστηκε, δηλαδή η λέξη χώμα.
- Στο φύλλο εργασίας με τις ασκήσεις για εμπέδωση το παιδί συμπληρώνει τα γράμματα που λείπουν μέσα στις λέξεις με τις λέξεις βάζοντας τα γράμματα, για παράδειγμα, γ ή χ. Έπειτα, συμπληρώνει τις λέξεις, όπου λείπει η μια συλλαβή.
- Στο φύλλο εργασίας με τις λέξεις για ανάγνωση, διαβάζει τις λέξεις όσο πιο γρήγορα μπορεί, 3χ. Κρατάμε χρόνο για κάθε φορά και σημειώνουμε και τα λάθη που κάνει.
- Άλλες ασκήσεις που μπορούμε να δουλέψουμε για τη φωνολογική ενημερότητα, εξ αποστάσεως, είναι ασκήσεις ομοιοκαταληξίας μέσα από ποιήματα.
- Ασκήσεις με λέξεις που έχουν διαφορά στον τονισμό, όπως γέρος-γερός, νόμος-νομός, μέτρο-μετρώ και συζητάμε τη σημασία τους.
- Ασκήσεις με πάζλ, όπου πρέπει να ενώσουν τις συλλαβές, ώστε να σχηματίσουν λέξεις.
- Ασκήσεις με επεξεργασία προτάσεων και κειμένων.