Τα ουσιαστικά είναι ένα από τα μέρη του λόγου και δηλώνουν πρόσωπα, ζώα, τοπία και πράγματα. Η εκπαίδευση του μαθητή στην οπτικοποίησή τους είναι σημαντική, καθώς όταν μπορούν να δημιουργούν στο μυαλό τους νοερές εικόνες των ουσιαστικών, τότε φαίνεται πως τα έχουν κατανοήσει και μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο.
Με ποιον τρόπο μπορεί ένας μαθητής να μάθει να οπτικοποιεί τα ουσιαστικά;
1. Βρίσκουμε μια εικόνα ή μια φωτογραφία ή έναν πίνακα ζωγραφικής, τα οποία περιέχουν αρκετές λεπτομέρειες. Οι λεπτομέρειες αυτές δείχνουν λέξεις που είναι ουσιαστικά.
2. Ρωτάμε τον μαθητή να μας πει τη σημασία του ουσιαστικού, ξεκινώντας με την πρόταση:
- Το ουσιαστικό βλέπει ένα πρόσωπο, ένα ζώο, ένα πράγμα και έναν τόπο.
3. Δίνουμε στον μαθητή κάρτες με ένα πρόσωπο, με ένα ζώο, με ένα αντικείμενο και με ένα τοπίο.
4. Ζητάμε από τον μαθητή να παρατηρήσει την εικόνα ή τη φωτογραφία ή τον πίνακα ζωγραφικής προσεκτικά για 60΄ δευτερόλεπτα και τα αφαιρούμε. Κάνουμε την εξής ερώτηση:
- Ποια ουσιαστικά είδες σε αυτό που σου έδειξα;
5. Ο μαθητής λέει κάποια ουσιαστικά από αυτό που είδε και για κάθε ένα από αυτά δείχνει την αντίστοιχη κάρτα. Για παράδειγμα, αν πει τη λέξη ταχυδρόμος δείχνει την κάρτα με το πρόσωπο ή αν πει τη λέξη γράμμα, δείχνει την κάρτα με το αντικείμενο.
6. Συζητάμε με τον μαθητή τη σημασία του κάθε ουσιαστικού και τις λέξεις που μπορούμε να συνδυάσουμε με αυτό. Για παράδειγμα στη λέξη ταχυδρόμος, οι λέξεις που μπορούν να συνδυαστούν είναι το γράμμα, το γραμματοκιβώτιο, το μηχανάκι. Αν θέλει ο μαθητής μπορεί να ζωγραφίσει έναν ταχυδρόμο και γύρω από αυτόν τις λέξεις που συνδυάζονται.
7. Δείχνουμε πάλι την εικόνα στον μαθητή. Ο μαθητής δείχνει σε αυτήν τα ουσιαστικά που βρήκε, συνδυάζοντάς τα με ένα ρήμα και ένα αντικείμενο. Για παράδειγμα, στη λέξη ταχυδρόμος, ο μαθητής μπορεί να πει:
- Ο ταχυδρόμος δίνει ένα γράμμα.
ή
– Βλέπω τον ταχυδρόμο να δίνει ένα γράμμα.
Για μαθητές μεγαλύτερης ηλικίας, φτιάχνουμε μεγαλύτερες προτάσεις, με επιθετικούς και επιρρηματικούς προσδιορισμούς και συνδέσμους.
8. Ο μαθητής γράφει τις προτάσεις που βγαίνουν από την εικόνα και υπογραμμίζει όλα τα ουσιαστικά, δείχνοντας ταυτόχρονα την αντίστοιχη κάρτα με το πρόσωπο, το ζώο, το αντικείμενο και το τοπίο.
9. Ο μαθητής συνδυάζει τις προτάσεις του, ώστε να φτιάξει μια ιστορία.
10. Τέλος, κάνουμε διάφορες ερωτήσεις στον μαθητή, για παράδειγμα
- Τί θα μπορούσε να συμβεί στην ιστορία σου αν ο ταχυδρόμος δεν έδινε το γράμμα;
- Τί θα μπορούσε να συμβεί στην ιστορία σου, αν ο ταχυδρόμος έχανε το γράμμα.
Αυτό σημαίνει πως ο μαθητής θα χρειαστεί να αλλάξει σημεία της ιστορίας του, φτιάχνοντας νοερές εικόνες με τις αλλαγές που θα χρειαστεί να γίνουν και στην εικόνα που στηρίχτηκε για να φτιάξει την ιστορία.