Πόσο δύσκολο μπορεί να είναι για ένα παιδί που τώρα μαθαίνει ανάγνωση να διαβάσει τις δισύλλαβες και τρισύλλαβες λέξεις; Υπάρχουν τρόποι που μπορούν να τα βοηθήσουν, όπως για παράδειγμα οι χρωματιστοί κύβοι.
Οι χρωματιστοί κύβοι αντιπροσωπεύουν τον αριθμό των συλλαβών της λέξης ή τα γράμματα των λέξεων. Ο πράσινος κύβος αντιστοιχεί στην αρχική συλλαβή της λέξης, ο κίτρινος στη μεσαία συλλαβή και ο κόκκινος στην τελική συλλαβή. Χρησιμοποιούμε γκρι κύβους, όταν μια λέξη έχει παραπάνω από 3 συλλαβές (πολυσύλλαβες λέξεις) ή παραπάνω από 3 γράμματα. Στη διάρκεια της άτυπης αξιολόγησης ανάγνωσης λέξεων, οι χρωματιστοί κύβοι χρησιμοποιούνται για τους ήχους των γραμμάτων, για τον χωρισμό λέξεων σε συλλαβές και για την αναγνωστική ευχέρεια.
Αρχικά, ξεκινάμε με τις δισύλλαβες λέξεις, Σύμφωνο-Φωνήεν-Σύμφωνο-Φωνήεν, για παράδειγμα με τη λέξη πότε.
Βάζουμε μπροστά στον μαθητή, τον πράσινο, τον κίτρινο, τον κόκκινο και τον γκρι κύβο. Ρωτάμε τον μαθητή τα εξής:
-Ποιο είναι το 3ο γράμμα της λέξης και ποιον κύβο θα βάλουμε;
-Ποιος είναι ο ήχος του και ποιο το όνομά του;
-Σε ποια σειρά θα βάλεις τους 4 κύβους για να φτιάξεις τη λέξη;
-Μπορείς να χωρίσεις τη λέξη σε συλλαβές, δείχνοντας τον αντίστοιχο κύβο χρώματος;
-Ποιους κύβους δε χρησιμοποίησες και γιατί;
-Μπορείς να πεις τη λέξη και ταυτόχρονα να βάλεις σε σειρά τους αντίστοιχους κύβους χρωμάτων;
Δίπλα σε κάθε ερώτηση, βάζουμε ένα τετράγωνο. Σημειώνουμε, με ν αν η απάντηση είναι σωστή ή με ένα χαν η απάντηση είναι λάθος. Κατόπιν αξιολογούμε και με άλλες δισύλλαβες λέξεις, όπως δάκρυ, πεύκο, που περιέχουν γράμματα και από άλλες συλλαβικές ομάδες. Σε αυτό το σημείο, βλέπουμε αν ο μαθητής, για παράδειγμα, στη λέξη δάκρυ, στο διπλό συμφωνικό σύμπλεγμα ¨κρ¨, βάλει έναν κύβο.
Αξιολογούμε τον μαθητή σε 5 λέξεις από κάθε συλλαβική ομάδα.
Γράφουμε σε άσπρες κάρτες και με μαύρο μαρκαδόρο τις τρισύλλαβες λέξεις που θέλουμε να εξετάσουμε τον μαθητή. Βάζουμε στη λίστα λέξεις, με διπλά ή τριπλά συμφωνικά συμπλέγματα, δίψηφα φωνήεντα και σύμφωνα και συνδυασμούς. Ο μαθητής διαβάζει τις κάρτες με τις λέξεις. Αν για κάποιον λόγο, διστάσει να διαβάσει τη λέξη και έχουν περάσει 3 δευτερόλεπτα, τότε βάζουμε ένα χ. Εδώ εξετάζουμε και την ταχύτητα που διαβάζει ο μαθητής. Για αυτό, έχουμε δίπλα μας ένα χρονόμετρο και βλέπουμε, για παράδειγμα, μέσα σε 1΄ λεπτό, πόσες λέξεις έχει διαβάσει. Έπειτα, δίνουμε στον μαθητή τον πράσινο, τον κίτρινο και τον κόκκινο κύβο. Του ζητάμε να χωρίσει τις λέξεις σε συλλαβές, τοποθετώντας κάτω από την κάθε συλλαβή τον αντίστοιχο κύβο. Δίνονται οι εξής ερωτήσεις, για παράδειγμα, στη λέξη ¨πήγαινε¨.
-Ποια είναι η 1η συλλαβή της λέξης; Ποιον κύβο θα δείξεις;
-Σε ποια συλλαβή βρίσκεται το δίψηφο φωνήεν; Ποιον κύβο θα δείξεις;
-Ο κόκκινος κύβος, σε ποια συλλαβή της λέξης αντιστοιχεί;
-Αν σου βάλω τους κύβους μπροστά, με τα χρώματα κίτρινο, πράσινο και κόκκινο, η σειρά είναι σωστή; Ποιον κύβο πρέπει να αλλάξω και γιατί;
Αξιολογούμε τον μαθητή σε 5 λέξεις από κάθε συλλαβική ομάδα.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της αξιολόγησης κρατάμε σημειώσεις, για τον χρόνο, για τις αδυναμίες που τυχόν εντοπίζονται στους ήχους των γραμμάτων και στη συλλαβική επίγνωση και στην κατανόηση των ερωτήσεων. Τους χρωματιστούς κύβους μπορούμε να τους χρησιμοποιήσουμε και στο πρόγραμμα παρέμβασης.