Πριν ξεκινήσετε την προσπάθεια, πρέπει να είστε σίγουρες ότι η κατάσταση της υγείας σας είναι αρκετά καλή για να ανταποκριθείτε στις απαιτήσεις της κύησης. Η υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής και η λήψη ειδικών γι’ αυτό το σκοπό βιταμινών (με έμφαση στο φυλικό οξύ που μειώνει την πιθανότητα ανωμαλιών στο νευρικό σωλήνα του εμβρύου) θα σας βοηθήσουν! Όσες αντιμετωπίζετε χρόνια προβλήματα υγείας, παίρνετε φάρμακα καθημερινά ή έχετε κάποιο γενετικό νόσημα (ακόμα και αν υπάρχει μόνο στο συγγενικό σας περιβάλλον) θα πρέπει να συμβουλευτείτε Ιατρό των αντίστοιχων ειδικοτήτων πριν τη σύλληψη.
Ποιές είναι οι πιθανότητες σύλληψης κάθε μήνα;
Το ότι ξεκινήσατε την προσπάθεια ΔΕΝ σημαίνει πως το πολυπόθητο αποτέλεσμα θα έρθει αμέσως. Το άγχος είναι κακός σύμβουλος σε αυτές τις περιπτώσεις! Επί φυσιολογικής γονιμότητας, το ποσοστό σύλληψης τους πρώτους 3 μήνες ελεύθερων επαφών στις σωστές ημέρες του κύκλου είναι 20-37%. Αν το υπολογίσουμε στον πρώτο χρόνο της προσπάθειας, η πιθανότητα αυξάνεται στο 80%, ενώ, αν προσθέσουμε και το δεύτερο χρόνο, φτάνει το 90%! Προσοχή όμως: γυναίκες άνω των 35 ετών ή ζευγάρια με γνωστούς παράγοντες κινδύνου για υπογονιμότητα (π.χ. κιρσοκήλη, ενδομητρίωση, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών κλπ) θα πρέπει να απευθύνονται σε ειδικούς Ιατρούς πολύ πριν εξαντλήσουν τα παραπάνω χρονικά περιθώρια!
Τι είναι το “παράθυρο της γονιμότητας”;
Πρόκειται για τις ημέρες του κύκλου της κάθε γυναίκας που, εφ’ όσον υπάρχουν επαφές, είναι δυνατή η σύλληψη! Περιλαμβάνει την ημέρα της ωορρηξίας και τις 4-5 προηγούμενες! Θα βοηθήσει, αν θυμάστε πως η αρίθμηση των ημερών του κύκλου ξεκινά με την εμφάνιση της περιόδου (1η ημέρα) και ότι, συνήθως, το ωάριο βγαίνει 14 ημέρες πριν την επόμενη περίοδο. Άρα, σε μια γυναίκα με κύκλο 28 ημερών, η ωορρηξία θα γίνει τη 14η ημέρα! Άλλοι τρόποι να το καταλάβετε είναι η αύξηση των κολπικών εκκρίσεων και της τραχηλικής βλέννης που κορυφώνεται 1-2 περίπου ημέρες πριν την ωορρηξία ή η χρήση ειδικών test στα ούρα που ανιχνέυουν την ορμόνη LH λίγο πριν βγει το ωάριο!
Πρέπει να προσέχω κάτι ιδιαίτερο στις επαφές;
Η καλύτερη ποιότητα του σπέρματος παρατηρείται όταν προηγηθεί αποχή 2-3 ημερών, όχι περισσότερο! Αν και τα μεγαλύτερα ποσοστά κύησης καταγράφονται όταν το ζευγάρι έχει επαφές κάθε 1-2 ημέρες, οι επαφές 2-3 φορές την εβδομάδα που ξεκινούν αμέσως όταν τελειώσει η περίοδος αποτελούν μια ακόμη καλή επιλογή. Δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι διάφορες στάσεις, ο γυναικείος οργασμός ή η παραμονή της γυναίκας στο κρεβάτι μετά την εκσπερμάτιση βελτιώνουν την πιθανότητα σύλληψης. Ορισμένα λιπαντικά φαίνεται να επηρεάζουν την ποιότητα του σπέρματος. Καλό είναι, λοιπόν, να αποφεύγονται!
Επηρεάζει το βάρος ή οι υπόλοιπες καθημερινές μου συνήθειες τη γονιμότητα;
Τα ποσοστά σύλληψης είναι ελαττωμένα στις γυναίκες με χαμηλό ή αυξημένο δείκτη μάζας σώματος (BMI: kg/m2), αφού οι ορμονικές αλλαγές που τις συνοδεύουν, συχνά, εμποδίζουν την ωορρηξία. Επί φυσιολογικού, όμως, δείκτη μάζας σώματος (18.5-25 kg/m2), δεν φαίνεται οι διατροφικές συνήθειες να επηρεάζουν ιδαίτερα την πιθανότητα κύησης. Σε αυτές, όμως, τις περιπτώσεις, ο περιορισμός της έντονης φυσικής άσκησης σε λιγότερο από 5 ώρες την εβδομάδα μάλλον έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Η διακοπή του καπνίσματος είναι επιβεβλημένη σε όλες τις γυναίκες, καθώς έχει συνδεθεί με υπογονιμότητα. Αν και τα ασφαλή επίπεδα αλκοόλ και καφεϊνης σε επίπεδο γονιμότητας και κύησης δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως, ο περιορισμός της κατανάλωσης καφέ σε 1-2 κούπες κάθε ημέρα και η αποφυγή του αλκοόλ φαίνεται να βοηθούν!
Τι πρέπει να κάνει ο σύντροφός μου;
Το ιδανικό σωματικό βάρος είναι εξίσου απαραίτητο και για τον άνδρα! Η πλούσια δίαιτα σε φρούτα και λαχανικά, λόγω των περιεχόμενων αντιοξειδωτικών ουσιών, φαίνεται να βελτιώνει τον αριθμό και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Η διακοπή του καπνίσματος και της λήψης αναβολικών στεροειδών είναι απαραίτητη! Από την άλλη πλευρά, η συνήθης κατανάλωση καφέ και αλκοόλ μάλλον δεν επηρεάζει αρνητικά την ανδρική γονιμότητα. Παρ’ όλα αυτά, για λόγους γενικότερης υγείας και συμπαράστασης στη σύντροφό τους επιβάλλεται να είναι περιορισμένη. Προσοχή πρέπει να δίνεται στην αποφυγή αυξημένης θερμοκρασίας στην περιοχή των όρχεων (π.χ. χρήση laptop που να ακουμπά στους μηρούς, καυτό νερό στο ντους και, ίσως, στενά εσώρουχα). Η καλή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, του σακχαρώδη διαβήτη ή οποιουδήποτε άλλου προβλήματος υγείας έχει, επίσης, μεγάλη σημασία. Αν η κύηση καθυστερεί, μην απογοητεύεστε. Η βελτίωση του σπέρματος λόγω των παραπάνω αλλαγών χρειάζεται τουλάχιστον 3 μήνες για να εμφανιστεί.
Από τον Βασίλειο Σιούλα, Μαιευτήρα – Γυναικολόγο, Διδάκτορα Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών