Η κύστη κόκκυγος αναφέρθηκε για πρώτη φορά ως «νόσος του Jeep» καθώς εμφανιζόταν πολύ συχνά σε οδηγούς στρατιωτικών τζιπ κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε παρατηρήθηκε ότι η πολύωρη πίεση της περιοχής του κόκκυγα προκαλεί ερεθισμό, με αποτέλεσμα να γίνεται ευκολότερη η είσοδος των τριχών βαθιά μέσα στο δέρμα.
Τι είναι η κύστη κόκκυγος;
Η κύστη κόκκυγος ή τριχοφωλεακό συρίγγιο είναι μία κύστη, μια φλεγμονή, η οποία παρουσιάζεται στο δέρμα, στη μεσογλουτιαία πτυχή ή στην «ουρά», όπως κοινώς αποκαλείται η περιοχή του κόκκυγα. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που εξηγούν το πώς δημιουργείται η κύστη κόκκυγος. Η πιο δημοφιλής από αυτές υποστηρίζει ότι οφείλεται στην διείσδυση τριχών μέσα στο δέρμα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται από τον οργανισμό αντιδραστικά ένα κυστικό περίβλημα γύρω από τις τρίχες. Στα αρχικά στάδια εμφανίζεται ως μονήρης μάζα αλλά όταν μεταπίπτει σε χρονιότητα συνοδεύεται από συρίγγια. Τα συρίγγια αυτά φαίνονται σαν μικρές τρύπες οι οποίες, όμως, επικοινωνούν κάτω από το δέρμα, με την κύρια κύστη και, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορεί να δημιουργήσουν ένα ολόκληρο δίκτυο στην περιοχή και να κάνουν ένα απλό θέμα ιδιαίτερα πολύπλοκο στην αντιμετώπισή του.
Συχνότητα εμφάνισης.
Συχνότερη στα αγόρια σε αναλογία 4:1 και ιδιαίτερα στις ηλικίες μεταξύ 16 έως και 20 ετών, ενώ στην παιδική ηλικία είναι συχνότερη στα κορίτσια. Η έναρξη της νόσου παρατηρείται νωρίτερα στα κορίτσια και εκτιμάται ότι σχετίζεται με την έναρξη της εφηβείας τους. Μπορεί να εμφανιστεί και ώςσυγγενής κύστη κόκκυγα μία πολύ σπάνια πάθηση των νεογνών που οφείλεται σε μικρές ανωμαλίες της εμβρυϊκής ανάπτυξης των ιστών της περιοχής.
Αίτια που προκαλούν την κύστη κόκκυγος.
Οι βασικές αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν στον σχηματισμό της κύστης κόκκυγα είναι:
• Αυξημένη τριχοφυΐα.
• Παχυσαρκία
• Επαναλαμβανόμενος ερεθισμός ή ο τραυματισμός του δέρματος που βρίσκεται πάνω από τον κόκκυγα.
• Καθιστική εργασία
• Ορμόνες
• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό κύστης κόκκυγα έχουν τριπλάσιες πιθανότητες εκδήλωσης φλεγμονής.
Συμπτωματολογία.
Εμφανίζεται με εξάρσεις και υφέσεις. Τα συμπτώματα ποικίλουν και εξαρτώνται από τη φάση στην οποία βρίσκεται:
Οι περισσότεροι ασθενείς δεν αναφέρουν συμπτώματα μέχρι να ξεκινήσει η οξεία φάση. Συνήθως γίνεται αντιληπτή ως μία μικρή διόγκωση στην κοκκυγική χώρα (ουρά) η οποία συνοδεύεται από μικρή ενόχληση ή εκροή ορώδους ή πυώδους υγρού που ρυπαίνει το εσώρουχο. Στην οξεία φάση της φλεγμονής παρουσιάζεται ως εξής:
• Μεγάλη κι επώδυνη φλεγμονώδης μάζα (απόστημα).
• Το δέρμα της περιοχής είναι εξέρυθρο, σκληρό και διογκωμένο.
• Εκροή αιματηρού ή πυώδους υγρού.
• Έντονη δυσοσμία.
• Πόνο στην περιοχή και πυρετό.
• Παρουσία τριχών που εξέρχονται από το συρίγγιο.
Στην χρόνια φάση της φλεγμονής παρουσιάζεται ως περιοδικό άλγος μέ ή χωρίς εκροή υγρού και παρουσία ενός ή περισσότερων συριγγωδών πόρων στό δέρμα.
Κύστη Κόκκυγα – Διάγνωση
Για τη διάγνωση της νόσου δεν απαιτείται κάποια εργαστηριακή ή απεικονιστική μέθοδος. Είναι όμως απαραίτητη η εξέταση του ασθενούς από παιδοχειρουργό ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση και να αποκλειστούν άλλες καταστάσεις ή νοσήματα που εμφανίζονται στην περιοχή (κοκκυγοδυνία, νόσος Crohn, περιεδρικά συρίγγια)
Θεραπεία της Κύστης Κόκκυγος
Η θεραπεία θα πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με την κατάσταση του παιδιού.
Στην οξεία φάση απαιτείται άμεση χειρουργική διάνοιξη και παροχέτευση του αποστήματος από παιδοχειρουργό. Σε περίπτωση υποτροπής ή στην χρόνια φάση η μόνη αποτελεσματική θεραπεία της κύστης κόκκυγος είναι η χειρουργική επέμβαση. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν ανάλογα με την περίπτωση.
Για να καθίσει ξανά κάλα το παιδί σας
Επιλογή της μεθόδου χειρουργικής αντιμετώπισης
Η επιλογή της μεθόδου χειρουργικής αντιμετώπισης εξαρτάται από τη κλινική εικόνα της νόσου, τον τρόπο ζωής του παιδιού, τις πιθανότητες υποτροπής κι επανεμφάνισης που έχει η μέθοδος που επιλέγεται καθώς και η τήρηση των οδηγιών φροντίδας της περιοχής μετά την πλήρη αποκατάσταση. Η πλέον συνήθης χειρουργική επέμβαση συνιστάται στην ολική αφαίρεση της κύστης με τα συνοδά συρίγγια. Ιδιαίτερη σημασία στην επέμβαση έχει η επιλογή του τρόπου σύγκλεισης του τραύματος. Ο παιδοχειρουργός μπορεί να ακολουθήσει την:
• Ανοικτή μέθοδο.
Το τραύμα μένει εντελώς ανοικτό. Απαιτείται μεγαλύτερη μετεγχειρητική περίοδο επούλωσης (4 – 8 εβδομάδες) με καθημερινές αλλαγές τις πρώτες ημέρες στο ιατρείο και στην συνέχεια στο σπίτι. Έχει όμως το μικρότερο ποσοστό υποτροπής.
• Ημίκλειστη μέθοδο.
Το τραύμα κλείνει σε κάποιο ποσοστό μέχρι 50-70%. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται σύγκλειση του τραύματος σε συντομότερο διάστημα από την ανοικτή μέθοδο ενώ αποτρέπεται η πιθανότητα επιμόλυνσης της κλειστής μεθόδου
• Κλειστή μέθοδο.
Να κλείσει εντελώς το τραύμα με ράμματα. Ενδείκνυται σε πολύ μικρές κύστεις που δε φλεγμαίνουν. Μεγάλη πιθανότητα υποτροπής.
Πρόληψη
Το μόνο που θα μπορούσε να συστήσει ως πρόληψη έναντι στη φλεγμονή ένας παιδοχειρουργός στους γονείς είναι, ότι πρέπει να διατηρούν την περιοχή καθαρή και κυρίως στεγνή, τοπική αποτρίχωση, αποφυγή πολύωρης καθιστικής στάσης και απώλεια βάρους οπού αυτό κρίνεται απαραίτητο.