Κατά τη διάρκεια του τοκετού τα συναισθήματα τόσο της επιτόκου, όσο και του συντρόφου της, ο οποίος συχνά παρίσταται, είναι ιδιαίτερα έντονα και είναι σημαντικό ο μαιευτήρας και η μαία να βοηθήσουν στη διαχείριση των συναισθημάτων αυτών και να διασκεδάσουν τις ανησυχίες τους. Ο πόνος του τοκετού είναι η βασική ανησυχία, που εκφράζεται από την επίτοκο. Εντούτοις, σήμερα η εξάπλωση της χρήσης της επισκληρίδιου αναισθησίας έχει σε μεγάλο βαθμό αμβλύνει την ανησυχία αυτή.
Η αποτελεσματική όμως αντιμετώπιση του πόνου χάρη στην επισκληρίδιο αναισθησία δεν δικαιολογεί την παραμέληση της ψυχικής στήριξης κατά τον τοκετό. Η σημασία της ψυχικής στήριξης της επιτόκου κατά τον τοκετό είναι κεφαλαιώδους σημασίας, προκειμένου η συνολική εμπειρία του τοκετού, όπως η επίτοκος θα τη βιώσει, να έχει θετικό πρόσημο.
Η σημασία της ψυχικής στήριξης της γυναίκας κατά τον τοκετό επιβεβαιώνεται από επιστημονικές μελέτες. Η σημασία αυτή δεν περιορίζεται μόνο στην βελτίωση της γενικότερης εμπειρίας του τοκετού, αλλά παράλληλα φαίνεται πως συμβάλλει στη μείωση των πιθανοτήτων καταφυγής σε επεμβατικό τοκετό. Μειώνονται επομένως οι πιθανότητες της καισαρικής τομής ή της σικυουλκίας, της χρήσης δηλαδή «βεντούζας» κατά την έξοδο του νεογνού.
Οι μαιευτήρες έχουν αναγνωρίσει την σημασία της ψυχικής στήριξης της επιτόκου εδώ και πολλά χρόνια. Έχουν μάλιστα αναπτυχθεί διάφορες μέθοδοι, οι οποίες αποσκοπούν στην παροχή της στήριξης αυτής και ονομάζονται ψυχοπροφυλακτικές μέθοδοι.
Ο Βρετανός Grantly Dick-Read περιέγραψε τη μέθοδο του «φυσικού τοκετού» (natural birth) το 1933. Ο μαιευτήρας αυτός πίστευε πως διδάσκοντας στην επίτοκο με τρόπο κατανοητό τη φυσιολογική διαδικασία του τοκετού και την ανατομία του γεννητικού συστήματος, επιτυγχάνεται η εμπέδωση αισθήματος εμπιστοσύνης μέσα στην αίθουσα τοκετών. Η επίτοκος αισθάνεται εμπιστοσύνη τόσο απέναντι στον ιατρό της, όσο και απέναντι στο σώμα της. Έτσι σε συνδυασμό με την εφαρμογή τεχνικών χαλάρωσης μπορεί θεωρητικά να βελτιωθεί η γενικότερη εμπειρία του τοκετού, ενώ παράλληλα η γυναίκα αισθάνεται λιγότερο τον πόνο του τοκετού.
Πιο γνωστή στο ευρύ κοινό είναι η ψυχοπροφυλακτική μέθοδος, η οποία διαμορφώθηκε από την Γάλλο Fernand Lamaze το 1951. Η μέθοδος αυτή αρχικά ονομάστηκε «ανώδυνος τοκετός». Εντούτοις, σύντομα διαπιστώθηκε πως η ονομασία αυτή είχε αρκετή δόση «υπεραισιοδοξίας», οπότε μετονομάστηκε σε «τοκετό χωρίς φόβο». Η μέθοδος αυτή βασίζεται στην συγκέντρωση της προσοχής της επιτόκου σε συγκεκριμένα είδη αναπνοής ή σε «ουδέτερα» σημεία του τοίχου. Έτσι, θεωρητικά, η αίσθηση του πόνου αμβλύνεται σημαντικά.
Το 1967 ο μαιευτήρας Robert Bradley δημοσίευσε στο βιβλίο του «Husband – Coached Childbirth» την ψυχοπροφυλακτική μέθοδο, που φέρει το όνομά του, την οποία ο ίδιος εξέλιξε το 1947. Κεντρικός άξονας της μεθόδου αυτής είναι η συνεργασία της επιτόκου με το σύντροφό της καθ’ όλη τη διάρκεια του τοκετού. Τα ζευγάρια διδάσκονται ως ομάδα τις αρχές της μηχανικής του τοκετού και τη διαφραγματική αναπνοή. Η μέθοδος Bradley δεν αποσκοπεί τόσο στην μείωση των ερεθισμάτων του πόνου, αλλά στην αύξηση της αντοχής της επιτόκου στα ερεθίσματα αυτά.
Το κοινό στοιχείο αυτών των μεθόδων είναι η υπογράμμιση της σημασίας της πληροφόρησης του ζευγαριού σχετικά με τον τοκετό. Καμία απορία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως «απλοϊκή» και καμία δεν πρέπει να μένει αναπάντητη από το μαιευτήρα. Έτσι μειώνεται ο φόβος για την άγνωστη και συνάμα συγκλονιστική εμπειρία του τοκετού και βελτιώνεται η γενικότερη εμπειρία του τοκετού.
Ειδικά αν πρόκειται για εγκυμοσύνη με ιδιαίτερες «ευαισθησίες», όπως είναι η δίδυμος κύηση, η ενημέρωση με δεδομένες τις δυσκολίες του τοκετού είναι ανάγκη να είναι όσο το δυνατόν πιο ενδελεχής. Έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες επίτευξης κολπικού τοκετού, αν φυσικά υπάρχουν οι σχετικές προϋποθέσεις.
Κεφαλαιώδους σημασίας σε ό,τι αφορά την ψυχική στήριξη κατά τον τοκετό είναι η εμπέδωση σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ της επιτόκου και του συντρόφου της και του μαιευτήρα. Η συζήτηση κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης της κύησης και η απάντηση στις ερωτήσεις και στις ανησυχίες από την πλευρά του μαιευτήρα βοηθάει τα μέγιστα στο σταδιακό χτίσιμο της σχέσης αυτής. Φυσικά, όσο πλησιάζει ο τοκετός, οι όποιες απορίες περιστρέφονται συνήθως γύρω από αυτήν καθεαυτήν την διαδικασία του τοκετού.
Έτσι αντιμετωπίζεται ο φόβος για το άγνωστο. Στην προκειμένη περίπτωση άγνωστη είναι η διαδικασία του τοκετού. Αυτό ισχύει κατά βάση και για ζευγάρια, τα οποία έχουν ήδη παιδί και έχουν ήδη βιώσει την εμπειρία του τοκετού, αφού κάθε εγκυμοσύνη είναι διαφορετική. Επομένως η προτέρα εμπειρία του ζευγαριού σε θέματα τοκετού δεν συνεπάγεται παραμέληση της δέουσας ενημέρωσης.
Είναι λοιπόν βασικό η επίτοκος να αισθάνεται ασφαλής κατά τη διάρκεια του τοκετού. Το αίσθημα ασφάλειας βασίζεται στην εμπέδωση σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ του ζευγαριού, του μαιευτήρα και της μαίας και καλλιεργείται καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι η Πιθανή Ημερομηνία Τοκετού σας!
Μπορείτε να διαβάσετε κι άλλα άρθρα του Δρ Μενέλαου Λυγνού στην προσωπική του σελίδα.