“Είναι από τα δίδυμα που είναι ίδια ή όχι;” Αυτή είναι σίγουρα μια – αν όχι ή πιο συνηθισμένη ερώτηση που γίνεται σε γονείς διδύμων σχετικά με τα δίδυμα παιδιά τους. Πράγματι υπάρχουν τα μονοζυγωτικά ή αλλιώς μονοωγενή δίδυμα και τα διζυγωτικά ή διωογενή δίδυμα. Ας δούμε ποιες είναι οι βασικές διαφορές των δύο κατηγοριών.
Μονοζυγωτικά Δίδυμα
Τα μονοζυγωτικά δίδυμα δημιουργούνται από ένα μοναδικό ωάριο, το οποίο όταν γονιμοποιηθεί, διαχωρίζεται στα δύο. Έτσι διαμορφώνονται δύο όμοια έμβρυα με κοινό DNA. Αυτά τα δίδυμα είναι πάντοτε του ιδίου φύλου και έχουν τον ίδιο τύπο αίματος.
Σχεδόν πάντα μοιράζονται τον ίδιο πλακούντα. Η ύπαρξη ενός ή δύο αμνιακών σάκων, εξαρτώνται από το πόσο αργά ή γρήγορα μετά τη γονιμοποίηση διασπάται το ωάριο. Τα δίδυμα που μοιράζονται το ίδιο άμνιο και χόριο, είναι πάντοτε μονοζυγωτικά.
Ο διαχωρισμός πραγματοποιείται συνήθως τις πρώτες ημέρες μετά τη γονιμοποίηση. Όμως υπάρχουν οι εξής διαφορές: Αν το ωάριο διαχωριστεί τις δύο πρώτες μέρες, τότε τα μονοζυγωτικά δίδυμα που θα αναπτυχθούν, θα έχουν διαφορετικούς πλακούντες και ξεχωριστούς αμνιακούς σάκους. Συνήθως όμως το ωάριο διασπάται μετά τις δύο πρώτες μέρες, οπότε τα έμβρυα θα έχουν ένα πλακούντα, αλλά δύο αμνιακούς σάκους. Σπανιότερα, η διάσπαση του ωαρίου πραγματοποιείται ακόμη πιο μετά, με αποτέλεσμα τα έμβρυα να μοιράζονται τον ίδιο πλακούντα και τον ίδιο αμνιακό σάκο. Όμως αυτή η περίπτωση ενέχει κινδύνους, που σχετίζονται με τον ομφάλιο λώρο των εμβρύων. Τέλος, υπάρχει και η ακόμη πιο σπάνια περίπτωση πολύ αργού διαχωρισμού, όπου παρουσιάζονται διάφορες παθολογικές παραλλαγές (π.χ. σιαμαία δίδυμα).
Τα μονοζυγωτικά δίδυμα μπορεί να είναι σχεδόν πανομοιότυπα στην εμφάνισή τους, αλλά δεν είναι πάντα ταυτόσημα. Σε πολλές περιπτώσεις μονοζυγωτικών διδύμων είναι σχετικά εύκολο να διακρίνει κανείς τις βασικές διαφορές. Πολλοί γονείς καταφεύγουν σε ανάλυση DNA, προκειμένου να μάθουν με μεγαλύτερη ακρίβεια αν τα δίδυμά τους είναι μονοζυγωτικά ή διζυγωτικά. Στην ερώτηση σχετικά με τους λόγους που οδηγούν σε μια δίδυμη μονοζυγωτική κύηση, η απάντηση μάλλον δεν είναι ακόμη επιβεβαιωμένη επιστημονικά. Όμως, υποστηρίζεται σήμερα ότι τελικά τα μονοζυγωτικά δίδυμα δεν σχετίζονται με την κληρονομικότητα. Αυτό πρακτικά σημαίνει, πως αν κάποιος έχει δίδυμα στην οικογένειά του, δεν έχει περισσότερες πιθανότητες να συλλάβει δίδυμα από κάποιον άλλο.
Διζυγωτικά Δίδυμα
Τα διζυγωτικά δίδυμα εμφανίζονται όταν δύο διαφορετικά ωάρια γονιμοποιούνται με δύο διαφορετικά σπερματοζωάρια. Έτσι διαμορφώνονται δύο διαφορετικά έμβρυα που μπορεί να έχουν τόσα κοινά όσα και δύο αδέρφια που γεννιούνται σε διαφορετικές περιόδους. Τα διζυγωτικά δίδυμα μπορεί να είναι του ιδίου φύλου και / ή να έχουν τον ίδιο τύπο αίματος. Έχουν πάντα διαφορετικούς πλακούντες και είναι σε ξεχωριστό άμνιο και χόριο.
Για τα δίδυμα που είναι διαφορετικού φύλου ή έχουν διαφορετικό τύπο αίματος, μπορεί να καταλάβει κανείς αμέσως ότι είναι διζυγωτικά. Τα διζυγωτικά δίδυμα μπορεί να προκύψουν από κληρονομικούς λόγους. Τα διζυγωτικά δίδυμα μπορεί να μοιάζουν όπως δύο άλλα αδέρφια μέσα σε μια οικογένεια. Όμως, υπάρχουν και περιπτώσεις που έχουν αρκετές ομοιότητες, τόσο ώστε να είναι δύσκολο να τα διαχωρίσει κανείς.
Τα διζυγωτικά δίδυμα είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος διδύμων. Ενώ δεν υπάρχει εμφανής λόγος για τη δημιουργία μονοζυγωτικών διδύμων, τα διζυγωτικά δίδυμα μπορούν να προκύψουν για κάποιους λόγους. Επειδή η απελευθέρωση δύο ή περισσότερων ωαρίων μπορεί να είναι κληρονομική, μπορεί να υπάρχουν πολλά ζευγάρια διδύμων σε διαφορετικές γενιές μέσα σε μια οικογένεια. Άρα ένας βασικός λόγος θεωρείται η κληρονομικότητα. Ένας άλλος λόγος είναι η ηλικία της μητέρας κατά τη σύλληψη. Υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα για διζυγωτικά δίδυμα όταν οι γυναίκες είναι μεγαλύτερες από 35 ετών. Και φυσικά μια ακόμη αυξανόμενη αιτία διζυγωτικών διδύμων είναι οι θεραπείες γονιμότητας, στις οποίες υποβάλλονται πολλά ζευγάρια, καθώς και οι εξωσωματικές γονιμοποιήσεις. Η χορήγηση φαρμακευτικών ουσιών με σκοπό την πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας για θεραπευτικούς λόγους, έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη εμφάνιση διδύμων και γενικότερα πολύδυμων κυήσεων.