«Σωπαίνω, ψιθυρίζω, μιλάω, φωνάζω. Έχω τον λόγο μου!»: Αυτό είναι το σύνθημα της φετινής καμπάνιας από το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού με αφορμή τη σημερινή ημέρα.
Η καμπάνια εστιάζει στο δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης και τα παιδιά «έχουν τον λόγο τους!», ένας λόγος που μπορεί να εκφραστεί με διάφορους τρόπους:
χαμηλόφωνα ή δυνατά, με ψίθυρο ή ακόμη και μέσα από τη σιωπή.
Έχει δικαίωμα ένα παιδί να χορεύει; Να τραγουδάει; Να εκφράζεται με το σώμα του; Να εκφράζεται ζωγραφίζοντας; Γράφοντας; Μιλώντας; Έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα την γνώμη του; Να συμμετέχει στις αποφάσεις που το αφορούν;
Έχει δικαίωμα να ακούνε οι ενήλικες τη γνώμη του, να τη σέβονται, να τη λαμβάνουν υπόψη ισότιμα;
Όταν συζητάμε για τα Δικαιώματα των Παιδιών, συνήθως αναφερόμαστε στα δικαιώματα που συνδέονται με τη ζωή, την οικογένεια, την υγεία, την εκπαίδευση, την προστασία, τις διακρίσεις, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τα δικαιώματα στην ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης, στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας, στην ελευθερία του να διαλέγουν τους φίλους τους, να συμμετέχουν και να συγκεντρώνονται σε ομάδες, το δικαίωμα του σεβασμού στην ιδιωτική τους ζωή, το δικαίωμα στην πρόσβαση στην πληροφορία.
Συχνά στην καθημερινότητά μας, αντί να ενθαρρύνουμε, ουσιαστικά περιορίζουμε ή αποτρέπουμε την ελεύθερη έκφραση των παιδιών. Με πράξεις και παραλείψεις τα εμποδίζουμε να εκφράσουν και να παρουσιάσουν την άποψή τους.
Κι αν τους δώσουμε τον χώρο, τη δυνατότητα να την εκφράσουν, δεν την αφουγκραζόμαστε, δεν τη λαμβάνουμε υπόψη μας με όρους ισοτιμίας. Ίσως γιατί θεωρούμε ότι τα παιδιά δεν είναι ακόμα αυτόνομες προσωπικότητες και η γνώμη τους δεν έχει βαρύτητα, ή, ακόμη χειρότερα, δεν μπορούν να έχουν γνώμη γιατί «είναι παιδιά και δεν ξέρουν». Περιορίζοντας στην πράξη την άσκηση των δικαιωμάτων τους, τα εμποδίζουμε να τα γνωρίσουν και να τα κατανοήσουν.
Τα παιδιά διαμορφώνονται ως πολίτες μέσα από τις πρακτικές του περιβάλλοντος στο οποίο μεγαλώνουν, τις πρακτικές της οικογένειας, του σχολείου, της κοινότητας. Αν το περιβάλλον των ενηλίκων, αντί να ενθαρρύνει την έκφραση της γνώμη τους, στερεί τα παιδιά ή περιορίζει το δικαίωμά τους αυτό, πώς θα εξελιχθούν σε πολίτες που ενημερώνονται, διαμορφώνουν απόψεις, τις διατυπώνουν και διεκδικούν με επιχειρήματα αλλαγές, είτε σε τοπικό επίπεδο είτε σε παγκόσμιο;
Αν οι ενήλικες δεν ακούνε και δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις απόψεις των παιδιών, πώς εκείνα θα γίνουν πολίτες που σέβονται τα δικαιώματα, την έκφραση και τη γνώμη των άλλων;
Τα παιδιά που ενθαρρύνονται να εκφράσουν τις σκέψεις και η γνώμη τους γίνεται σεβαστή, αποκτούν τις βάσεις για να εξελιχθούν σε ενήλικες οι οποίοι θα έχουν την ικανότητα να κατανοήσουν σε βάθος τα δικαιώματα του ανθρώπου και την έννοια της δημοκρατίας, θα μπορούν να οραματιστούν, να τολμήσουν, να δημιουργήσουν και να διακινήσουν νέες ιδέες και απόψεις.
Πηγή: ddp.net.gr