Τα πρώτα λόγια ενός μωρού ακούγονται σαν μουσική στα αυτιά ενός γονέα. Μπορούμε όμως στα αλήθεια να καταλάβουμε εάν η ομιλία των μωρών μας και η ανάπτυξη της γλώσσας τους είναι σε καλό δρόμο;
Καταρχήν κάθε παιδί μαθαίνει να μιλάει με τους δικούς τους ρυθμούς, και πολύ συχνά τα δίδυμα παιδιά αργούν περισσότερο από τα άλλα, ακριβώς επειδή έχουν εφεύρει τη δική τους γλώσσα που μπορούν και επικοινωνούν άριστα μεταξύ τους.
Όμως υπάρχουν κάποιοι γενικοί στόχοι που μπορεί να χρησιμεύσουν ως οδηγοί για τη γλωσσική ανάπτυξη και βοηθούν τους γιατρούς να καταλάβουν εάν ένα παιδί αναπτύσσει σωστά τη γλωσσική του ικανότητα ή εάν μπορεί να χρειάζεται επιπλέον βοήθεια.
Κάποιες γενικές κατευθύνσεις που και εμείς οι γονείς μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι οι εξής:
Μέχρι 3 μηνών
Μέχρι το τέλος του 3ου μήνα, ένα μωρό μπορεί να:
• Χαμογελάει
• Εντυπωσιάζεται όταν ακούει δυνατούς ήχους
• Ησυχάζει όταν κάποιος του μιλήσει ήρεμα
• Φαίνεται να αναγνωρίζει τη φωνή σας
• Κλαίει διαφορετικά για διαφορετικές ανάγκες
Μέχρι 6 μηνών
Μέχρι το τέλος του 6ου μήνα, ένα μωρό μπορεί να:
• Βγάζει ήχους όταν παίζει μαζί σας ή όταν επικεντρώνει το ενδιαφέρον του σε κάτι
• «Φλυαρεί» και δημιουργεί μια ποικιλία ήχων
• Χρησιμοποιεί τη φωνή του για να εκφράσει τη χαρά και τη δυσαρέσκειά του
• Μετακινεί τα μάτια του προς την κατεύθυνση των ήχων
• Αντιλαμβάνεται αλλαγές στον τόνο της φωνής σας
• Καταγράφει ότι μερικά παιχνίδια παράγουν ήχους
• Δίνει προσοχή στη μουσική
Μέχρι 12 μηνών
Μέχρι το τέλος του 12ου μήνα, ένα μωρό μπορεί να:
• Προσπαθεί να μιμηθεί λέξεις
• Λέει μερικά λόγια, όπως “ντα-ντα”, “μα-μα” και “μπα-μπα”
• Κατανοεί απλές οδηγίες, όπως “έλα εδώ”
• Αναγνωρίζει τις λέξεις που ακούει συχνά
• Γυρίζει και κοιτάζει προς την κατεύθυνση των ήχων
• Ανταποκρίνεται στο “όχι”
Μέχρι 18 μηνών
Μέχρι το τέλος των 18 μηνών, ένα μωρό μπορεί να:
• Αναγνωρίζει τα ονόματα των οικείων προσώπων, αντικείμενα και μέρη του σώματος του
• Ακολουθεί απλές οδηγίες που συνοδεύονται από χειρονομίες
• Λέει κατά μέσο όρο οκτώ έως 10 λέξεις
Μέχρι 24 μηνών
Μέχρι το τέλος των 24 μηνών, ένα μωρό μπορεί να:
• Σχηματίζει απλές φράσεις, όπως “θέλω γάλα”
• Ακολουθεί απλές εντολές χωρίς τη βοήθεια των χειρονομιών
• Λέει τουλάχιστον 50 λέξεις
Πότε πρέπει να ελέγξετε με τον παιδίατρο τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας
Συζητήστε με τον παιδίατρό σας εάν θεωρείτε ότι το παιδί σας δεν έχει κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος από τα στάδια ορόσημα στην ανάπτυξη της γλώσσας του ή φυσικά αν έχετε απορίες σχετικά με οποιαδήποτε πτυχή της ανάπτυξης του παιδιού σας.
Καθυστερήσεις στην ομιλία μπορεί βέβαια να προκύπτουν για πολλούς λόγους, που δεν εμπνέουν ανησυχία, όπως στη περίπτωση των δίγλωσσων παιδιών, των διδύμων κ.α., όμως κάποιες φορές μπορεί να συντρέχει και κάποιος σοβαρός λόγος, όπως η απώλεια ακοής ή διάφορες αναπτυξιακές διαταραχές. Ακόμη κάποιες φορές οι λόγοι που ένα παιδί αργεί να μιλήσει είναι ψυχολογικοί και σχετίζονται με κάποιο πρόβλημα στο οικογενειακό του περιβάλλον. Ανάλογα με την κατάσταση, ο παιδίατρός σας μπορεί να παραπέμψει το παιδί σας σε έναν ωτορινολαρυγγολόγο ή κάποιο λογοθεραπευτή.
Αυτό που εσείς πρέπει σε κάθε περίπτωση να κάνετε είναι να μιλάτε στο παιδί! Τραγουδήστε τραγούδια και διαβάστε μαζί! Διδάξτε στο παιδί σας πως να μιμηθεί δράσεις, (όπως παλαμάκια) και πώς να κάνει ήχους ζώων (π.χ. το παπάκι κάνει παπαπαπα). Το σημαντικότερο είναι να δείξετε στο παιδί σας ότι είστε ευχαριστημένοι όταν μιλάει. Ακούστε τους ήχους του παιδιού σας και επαναλάβετε τους μετά από αυτό. Αυτά τα μικρά αλλά σημαντικά βήματα μπορούν να ενθαρρύνουν την ομιλία του παιδιού σας και κατά συνέπεια τη γλωσσική του ανάπτυξη.